ΟΡΙΑ:ΘΕΤΟΝΤΑΣ ΟΡΙΑ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ

Το θέμα μας γι’ αυτήν την εβδομάδα αφορά τη θέσπιση ορίων, με εστίαση στα παιδιά αυτή τη φορά. Η σωστή ανατροφή των παιδιών αποτελεί πρόκληση και μια μεγάλη προσδοκία για τους γονείς. Τα αποτελέσματα της γονεϊκής διαπαιδαγώγησης αντικατοπτρίζονται κατά τη διάρκεια της ζωής, σε όλες τις φάσεις και δεν περιορίζονται μόνο στην παιδική ηλικία όπου τίθενται οι βάσεις. Αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της διαδικασίας είναι και η θέσπιση ορίων. Ας κάνουμε μια αναδρομή στην παιδική μας ηλικία: πόσες φορές μας μάλωσαν οι γονείς μας επειδή κάναμε κάτι που δεν πρέπει; Ας πάμε στην εφηβεία: βγαίναμε έξω και γνωρίζαμε ότι μέχρι μια συγκεκριμένη ώρα έπρεπε να έχουμε επιστρέψει στο σπίτι. Φανταστείτε τι θα γινόταν αν δε γνωρίζαμε τι μας επιτρέπεται να κάνουμε και τι όχι ή αν ακόμη δεν υπήρχαν περιορισμοί: θα επικρατούσε ένα χάος και δε θα ήμασταν λειτουργικοί στη μετέπειτα ζωή μας. Τα όρια λοιπόν είναι πολύ σημαντικά και δεν πρέπει να τα έχουμε στο μυαλό μας ως κάτι αρνητικό για το παιδί.

Η σημασία των ορίων για το παιδί  

• Τα όρια παρέχουν ασφάλεια στα παιδιά. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν και τι όχι. Με αυτό τον τρόπο καλλιεργείται ένα αίσθημα σιγουριάς για τον εαυτό τους και εμπιστοσύνης προς τους γονείς τους.

• Η θέσπιση ορίων αποτελεί ασπίδα προστασίας για τα παιδιά. Βέβαια, αυτό δε σημαίνει ότι τα όρια πρέπει να είναι τόσο αυστηρά ώστε να περιορίζουν το παιδί σε βαθμό που να αισθάνεται ότι «πνίγεται». Τέτοια αυστηρά όρια έχουν αρνητικές συνέπειες για το παιδί,  καθώς το κάνουν άβουλο και αδύναμο. Στόχος των ορίων πρέπει να είναι η προστασία των παιδιών από αρνητικές καταστάσεις. Για παράδειγμα, επιτρέπουμε στο παιδί να είναι έξω μέχρι τις 9 το βράδυ γιατί μετά νυχτώνει και είναι πιο επικίνδυνο να κυκλοφορεί έξω. Αυτό είναι ένα όριο που έχει μια λογική, την οποία μπορούμε να εξηγήσουμε στο παιδί και να καταλάβει το νόημα του.

• Τα όρια βοηθούν τα παιδιά να προσαρμοστούν στην κοινωνία. Ο καθένας  μας οφείλει να συμμορφώνεται στους κανόνες της, ώστε να υπάρχει αρμονική συμβίωση. Θέτοντας λοιπόν όρια στα παιδιά, μαθαίνουν τι σημαίνει κανόνας, σεβασμός, παραβίαση κανόνων, συνέπειες, ελευθερία και διαμορφώνουν το χαρακτήρα τους. 

Πώς θέτω όρια στο παιδί

• Όταν θέτω όρια φροντίζω να μην είναι ούτε πολύ αυστηρά, ούτε πολύ χαλαρά. Εξηγώ στο παιδί τους λόγους για τους οποίους θέτω αυτά τα όρια, ώστε να τα κατανοήσει  και να τα σεβαστεί, χωρίς να νιώθει περιορισμένο χωρίς αιτία.

• Τα όρια πρέπει να είναι ξεκάθαρα, ώστε το παιδί να μη νιώθει σύγχυση και ανασφάλεια. Αυτό προϋποθέτει σταθερότητα από την πλευρά του γονιού. Βέβαια, σε περίπτωση που κάποια στιγμή τα όρια παραβιάζονται  από εμάς, μπορούμε να εξηγήσουμε στο παιδί τους λόγους που γίνεται αυτό. Για παράδειγμα, ενώ το παιδί ξέρει ότι μέχρι τις 10 πρέπει να έχει πάει για ύπνο, τη μέρα που έχει γενέθλια ο μπαμπάς κι έχει κόσμο στο σπίτι του επιτρέπουμε να παραβιάσει το όριο και να πάει για ύπνο στις 11. Εξηγούμε λοιπόν στο παιδί ότι επειδή υπάρχει μια ειδική περίσταση το όριο για εκείνη τη μέρα γίνεται πιο ελαστικό.

• Και τώρα οι συνέπειες παραβίασης των ορίων, οι οποίες πρέπει να υπάρχουν. Πρέπει να είναι λογικές και ανάλογες με την πράξη του παιδιού. Η λέξη τιμωρία καλό είναι να αποφεύγεται και φυσικά σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να χρησιμοποιείται η βία. Το παιδί οφείλει να μάθει ότι κάθε πράξη του έχει ένα αποτέλεσμα. Οπότε, η παραβίαση των ορίων που εν γνώσει του έχουν τεθεί συνεπάγεται κάτι που να συνδέεται με τον κανόνα που παραβιάστηκε. Για παράδειγμα αν το παιδί αργήσει να γυρίσει στο σπίτι, την επόμενη μέρα δε θα βγει καθόλου έξω. Επιπλέον, πρέπει να δώσουμε στο παιδί να καταλάβει τη σύνδεση της παραβίασης με τις συνέπειες. Εκείνη τη στιγμή που αντιλαμβανόμαστε δηλαδή ότι το παιδί ξέφυγε από τα όρια που έχουμε θέσει, πρέπει να του καταστήσουμε σαφές, ότι εξαιτίας αυτής της πράξης ακολουθεί η συνέπεια της.

Πολλές φορές, η οριοθέτηση των παιδιών είναι μια ψυχοφθόρα διαδικασία για τους γονείς. Το να περιορίσεις το παιδί σου ή να του απαγορέψεις να δει το αγαπημένο του τηλεοπτικό πρόγραμμα επειδή το προηγούμενο βράδυ εξαιτίας της τηλεόρασης άργησε να κοιμηθεί, δεν είναι η πιο ευχάριστη διαδικασία. Ωστόσο, σκεφτείτε ότι μακροπρόθεσμα κι όχι μόνο, θα δείτε να διαμορφώνεται ένας κοινωνικά λειτουργικός έφηβος, ένας ενήλικος που μπορεί να πάρει πρωτοβουλίες και σέβεται το διπλανό του. Συνεργαστείτε με το παιδί σας, δώστε του να καταλάβει το νόημα των ορίων και μη φοβάστε: το αποτέλεσμα θα ανταμείψει κι εσάς και το παιδί σας!

Σύνταξη:Ελένη Καλαϊτζή

Ποια είναι η Ελένη

Ήρθε λοιπόν η ώρα να γνωριστούμε! Είμαι η Ελένη, 26 χρονών και κατάγομαι από το Λαγκαδά/Θεσσαλονίκης. Είμαι απόφοιτη του τμήματος Ψυχολογίας ΑΠΘ και φέτος ολοκληρώνω το Μεταπτυχιακό μου στην Εφαρμοσμένη Ψυχολογία με κατεύθυνση Κλινική Νευροψυχολογία. Αγαπώ πολύ τα βιβλία και το γράψιμο. Η θεματολογία της στήλης αφορά τον τομέα της Ψυχολογίας, έχω διάφορες ιδέες και είμαι ανοιχτή και σε ιδέες δικές σας, σε θέματα που θα σας ενδιέφερε να διαβάσετε