ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΓΡΗΓΟΡΗ ΠΥΡΙΑΛΑΚΟ: «ΕΝΑ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΩΔΕΙΟ ΟΦΕΙΛΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ»

17 November 2025

Συνέντευξη:Ευθύμιος Ιωαννίδης

Σε μια εποχή όπου η καλλιτεχνική παιδεία καλείται να επαναπροσδιορίσει τον δημόσιο ρόλο της, το Δημοτικό Ωδείο Αμπελοκήπων- Μενεμένης ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο υπό τη διεύθυνση του Γρηγόρη Πυριαλάκου. Με πορεία δεκαετιών στον χώρο της μουσικής, του θεάτρου και των παραστατικών τεχνών, ο Πυριαλάκος φέρει μια σπάνια συνθετική ματιά: βλέπει τη μουσική όχι μόνο ως τεχνική κατάρτιση, αλλά ως βαθιά παιδευτική διαδικασία, ως τρόπο να ξανασυστηθεί ο άνθρωπος με τον εαυτό του και τον κόσμο.
Με αφορμή την ανάληψη των καθηκόντων του, μιλήσαμε μαζί του για το όραμά του για το Ωδείο, για τη σχέση δασκάλου και μαθητή στη σημερινή εποχή, για τη θέση της μουσικής μέσα σε μια κοινωνία που κινείται ασθματικά, αλλά και για το πώς η τέχνη μπορεί ακόμη να λειτουργήσει ως πράξη ενσυναίσθησης, συνοχής και αντίστασης στον εκφυλισμό του δημόσιου λόγου.
Μια συζήτηση ουσιαστική, ανθρώπινη και βαθιά μουσική.

Αναλαμβάνετε το Ωδείο Αμπελοκήπων σε μια περίοδο που η μουσική παιδεία καλείται να επαναπροσδιορίσει τον ρόλο της μέσα στην κοινωνία. Ποιο είναι το δικό σας όραμα για τον θεσμό και ποια ανάγκη θεωρείτε ότι έρχεται να υπηρετήσει σήμερα;
Η μουσική παιδεία οφείλει να ξαναγίνει ένας πυρήνας εκπολιτισμού και καλλιέργειας του σύγχρονου πολίτη, ο οποίος φαίνεται να έχει εξωκείλει, παρασυρμένος από τη δίνη των social media και των «ιδεών του ενός λεπτού». Όλη αυτή η προσωρινότητα, που διδάσκεται συστηματικά από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας της υπερβολικής ταχύτητας και της απαξίωσης βασικών αξιών, αντιβαίνει εκ φύσεως στην έννοια της μουσικής· μιας τέχνης που απαιτεί χρόνο, κόπο, αφοσίωση, αγάπη, συνεργασία και στόχο για να πραγματωθεί.
Το όραμά μου για το Δημοτικό Ωδείο Αμπελοκήπων Μενεμένης είναι να αποτελέσει έναν ανοιχτό, δημιουργικό και κοινωνικά ευαίσθητο χώρο, όπου η τέχνη δεν θα αποτελεί προνόμιο των λίγων αλλά δικαίωμα όλων. Θέλω το Ωδείο να λειτουργεί ως κοιτίδα πολιτισμού, εκπαίδευσης, ανθρωπιάς και ενσυναίσθησης — ένας χώρος όπου η μουσική θα εμπνέει, θα ενώνει τους ανθρώπους και θα θεραπεύει αποπροσανατολισμένες ψυχές.

Το Ωδείο είναι ένας χώρος που συνδυάζει παράδοση και ανανέωση. Πώς σκοπεύετε να διαφυλάξετε την κλασική του ταυτότητα, χωρίς να παραβλέψετε τη σύγχρονη μουσική έκφραση και τα νέα μέσα;
Η παράδοση δεν είναι κάτι στατικό· είναι μια ζωντανή συνέχεια. Από φέτος, στο Ωδείο μας —έστω και με μια μικρή καθυστέρηση— λειτουργεί η εγκεκριμένη από το Υπουργείο Σχολή Παραδοσιακής Μουσικής, η οποία χορηγεί αναγνωρισμένους τίτλους σπουδών. Οι πρώτες κατατακτήριες εξετάσεις στην Παραδοσιακή Μουσική πραγματοποιήθηκαν φέτος, σηματοδοτώντας μια νέα εποχή για το ίδρυμά μας.
Παράλληλα, στο Ωδείο λειτουργούν εδώ και χρόνια τμήματα Σύγχρονης, Τζαζ αλλά και Λαϊκής Μουσικής, με τους καθηγητές να ακολουθούν εγκεκριμένα εκπαιδευτικά συστήματα σχολών του εξωτερικού, δεδομένου ότι δεν υπάρχει ακόμη επίσημη αναγνώριση από την Πολιτεία για τη σύγχρονη μουσική εκπαίδευση.
Ως καλλιτεχνικός διευθυντής, επιθυμώ να τιμήσω την κλασική μουσική παιδεία —το θεμέλιο κάθε ωδείου— ενσωματώνοντας παράλληλα τα σύγχρονα μέσα και τις νέες μορφές έκφρασης. Το Ωδείο εξοπλίζεται και φέτος με καινούρια όργανα και τεχνολογικό εξοπλισμό, χάρη στην οικονομική στήριξη του Δήμου, χωρίς καμία επιβάρυνση για τους δημότες.
Με προσεκτικά επιλεγμένες συνεργασίες, θεματικές συναυλίες και διαθεματικά εργαστήρια, το Ωδείο μπορεί να συνδυάσει τη σοβαρότητα της παράδοσης με τη φρεσκάδα της καινοτομίας. Έτσι, οι μαθητές αποκτούν τις στέρεες βάσεις που προσφέρει η κλασική παιδεία, αλλά και την ευελιξία να ανταποκριθούν στις σύγχρονες καλλιτεχνικές και παιδαγωγικές προκλήσεις.

Η μουσική εκπαίδευση δεν είναι μόνο τεχνική κατάρτιση, αλλά και καλλιέργεια εσωτερικότητας. Πώς αντιλαμβάνεστε τη σχέση δασκάλου και μαθητή στη σημερινή εποχή;
Η σχέση δασκάλου και μαθητή είναι βαθιά ανθρώπινη. Ο δάσκαλος δεν είναι απλώς καθοδηγητής, αλλά συνοδοιπόρος στην ανακάλυψη του εαυτού μέσω της μουσικής. Η διαπαιδαγώγηση στη μουσική είναι μια διαδικασία βαθιάς αυτοβελτίωσης. Ο δάσκαλος των τεχνών, και ιδίως της μουσικής, μοιάζει σε έναν βαθμό με τον ανάδοχο ενός παιδιού· επιτελεί χρέη πνευματικού πατέρα.
Οφείλει να εμπνέει εμπιστοσύνη και να παρέχει συναισθηματική ασφάλεια, να ενθαρρύνει τη δημιουργική σκέψη και να καλλιεργεί την ευαισθησία. Μόνο όταν συμβούν αυτά, τα παιδιά μπορούν να καταθέσουν στη μουσική τον εσωτερικό τους κόσμο με αυθεντικότητα και θάρρος. Σε μια εποχή όπου οι ρυθμοί είναι απάνθρωπα γρήγοροι, ο ρόλος του δασκάλου είναι να επαναφέρει το παιδί στον ρυθμό της ψυχής του.

Πιστεύετε πως ένα δημοτικό ωδείο μπορεί να λειτουργήσει και ως φορέας κοινωνικής συνοχής, πέρα από τον στενό εκπαιδευτικό του ρόλο; Πώς μπορεί η μουσική να γίνει κοινός τόπος;
Απολύτως. Ένα δημοτικό ωδείο είναι, ή οφείλει να είναι, ο κοινωνικός πνεύμονας της τοπικής κοινωνίας — μια ανάσα απέναντι στη βαναυσότητα, την απομόνωση και τον ατομισμό. Η μουσική έχει τη μοναδική δύναμη να υπερβαίνει διαχωρισμούς, να καλλιεργεί τη συλλογικότητα και την ενσυναίσθηση. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι στα μουσικά σχολεία παρατηρείται σχεδόν μηδενικό ποσοστό φαινομένων εκφοβισμού. Πώς θα μπορούσε κανείς να εκφοβίζει ανθρώπους με τους οποίους συνεργάζεται και συνδημιουργεί;
Κατανοώντας αυτό, θα έπρεπε στόχος της Πολιτείας να είναι η ενίσχυση —και όχι η αποδυνάμωση— της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης στα σχολεία. Το κενό αυτό έρχονται, σε κάποιο βαθμό, να συμπληρώσουν οι πολιτιστικές δομές που προσφέρουν οι Δήμοι. Ένα Ωδείο μπορεί, μέσα από κοινωνικές δράσεις, συναυλίες σε δημόσιους χώρους, συνεργασίες με σχολεία, ιδρύματα και πολιτιστικούς φορείς, να φέρει κοντά ανθρώπους διαφορετικών ηλικιών και βιωμάτων, δημιουργώντας έναν κοινό τόπο έκφρασης, επικοινωνίας και αλληλεγγύης.

Ως παιδαγωγός, ποια θεωρείτε τη μεγαλύτερη πρόκληση στην εκπαίδευση των νέων μουσικών; Η έμπνευση, η πειθαρχία ή η διατήρηση της χαράς μέσα στη διαδικασία μάθησης;
Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να κρατήσουμε ζωντανή τη χαρά. Το πιο συγκινητικό πράγμα που, ευτυχώς, ακούω συχνά στα μαθήματά μου είναι ότι τα παιδιά όλων των ηλικιών θεωρούν την ώρα της μουσικής ως κάτι καθαρά προσωπικό — ένα δώρο στον εαυτό τους, μια στιγμή ελευθερίας και αυτοπραγμάτωσης.
Η μουσική και η τέχνη αφορούν όλους, ως εφόδιο ουσιαστικής καλλιέργειας και παιδείας. Δεν είναι, επομένως, αναγκαία η επίτευξη της τελειότητας στην εκτέλεση· εκείνο που έχει σημασία είναι η προσωπική πρόοδος, η εσωτερική ευχαρίστηση και η επικοινωνία με το έργο.
Περίπου 2.500 χρόνια πριν, οι αρχαίοι Έλληνες εισήγαγαν τη μουσική ως βασικό κομμάτι της παιδείας των νέων. Τότε, βέβαια, η εκπαίδευση ήταν ιδιωτική, και μόνο οι εύπορες οικογένειες είχαν πρόσβαση στην καλύτερη διδασκαλία. Δυόμισι χιλιετίες αργότερα, οι Δήμοι στηρίζουν την τέχνη —και φυσικά τη μουσική— προσφέροντας τη δυνατότητα στους πολίτες να σπουδάσουν με ελάχιστο κόστος.
Επιστρέφοντας στην ερώτηση, η διατήρηση της χαράς είναι ουσιαστική και πρωταρχική. Οι σπουδαστές που διαθέτουν επιμονή, υπομονή και αφοσίωση στον σκοπό τους, σίγουρα θα καταφέρουν κάτι αξιόλογο. Η πειθαρχία χωρίς έμπνευση μετατρέπεται σε στείρο καταναγκασμό, ενώ η έμπνευση χωρίς πειθαρχία παραμένει ακατέργαστη και αναποτελεσματική.
Ο ρόλος μας είναι να δείξουμε στους νέους ότι η μουσική δεν είναι απλώς μια δεξιότητα, αλλά μια στάση ζωής που απαιτεί συνέπεια και αγάπη. Μέσα από τη χαρά της δημιουργίας γεννιέται η αληθινή πειθαρχία — αυτή που καθοδηγεί και δίνει νόημα στη δημιουργική έμπνευση.

Η εποχή μας ευνοεί τη γρήγορη κατανάλωση της τέχνης. Πώς μπορούμε να καλλιεργήσουμε στα παιδιά και στους νέους την υπομονή της ακρόασης και τη βαθύτερη σχέση με τον ήχο;
Πρέπει να επαναφέρουμε τη μουσική στην ίδια την εμπειρία του βίου. Δυστυχώς, οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα αποκτούν ακουστική σχέση με τη μουσική μέσα από συσκευές και υπολογιστές. Η επόμενη μουσική ιδέα απέχει όσο το πάτημα ενός κουμπιού ή το άγγιγμα μιας οθόνης.
Ευτυχώς, σε μια πραγματική συναυλία, τα παιδιά μαθαίνουν κάτι πολύτιμο: ότι πρέπει να αφεθούν, να ακούσουν ολόκληρο το μουσικό έργο, να δώσουν χρόνο στο μυαλό τους να «αναπαυθεί» μέσα στη μουσική ιδέα, όπως αυτή εξελίσσεται μπροστά στα αυτιά τους — και, γιατί όχι, να γίνουν οι ίδιοι κοινωνοί ολοκληρωμένων μουσικών εμπειριών προς τους άλλους.
Μέσα από ζωντανές συναυλίες, βιωματικά εργαστήρια, ακροάσεις, πολιτιστικά ταξίδια, γνωριμία με τα όργανα και ενεργή συμμετοχή σε σύνολα, οι νέοι μαθαίνουν να ακούν όχι μόνο τους άλλους, αλλά και τον εαυτό τους. Η αληθινή ακρόαση είναι πράξη αγάπης και προσοχής — αρετές που η μουσική διδάσκει με φυσικό τρόπο, αρκεί να της δώσουμε τον χώρο και τον χρόνο που της αξίζει.

Στην προσωπική σας πορεία, υπήρξε κάποια στιγμή ή κάποιος άνθρωπος που καθόρισε τη δική σας αντίληψη για τη μουσική και τον τρόπο που τη διδάσκετε;
Η μουσική μου αντίληψη —όπως και η διδασκαλία μου— είναι το συνισταμένο αποτέλεσμα μιας ολιστικής προσέγγισης της τέχνης, μέσα από σχεδόν όλα τα μετερίζια της. Από προσωπικό ενδιαφέρον, αλλά και από ανάγκη, ασχολήθηκα κατά καιρούς με πολλές μορφές των παραστατικών τεχνών, αποκτώντας πολύτιμες γνώσεις και δεξιότητες.
Με δίδαξαν οι δάσκαλοι, αλλά και οι μαθητές. Με δίδαξε η πρόβα, αλλά και η παράσταση· η θεωρία, αλλά και η πράξη· η επιτυχία, αλλά και η αποτυχία. Έχω σκηνοθετήσει όπερες, έχω παίξει ως ηθοποιός, έχω δημιουργήσει σκηνικά, κατασκευές, κοστούμια και αξεσουάρ. Έχω μεταφράσει όπερες από τα γαλλικά, ρωσικά, γερμανικά, αγγλικά και ιταλικά, καθώς και προσαρμόσει κείμενα ώστε να μπορούν να τραγουδηθούν. Έχω γράψει λιμπρέτα και κείμενα για εκδηλώσεις· έχω τραγουδήσει ως επαγγελματίας χορωδός και υπήρξα επί σειρά ετών μαέστρος. Έχω υπάρξει κονφερανσιέ, αφηγητής, χορευτής και χορογράφος· έχω δημιουργήσει υπέρτιτλους, αφίσες, βίντεο και ηχητικά εφέ.
Ξεχνώ κι εγώ διάφορα — γιατί τελικά δεν έχει τόση σημασία τι έκανα, όσο το πώς όλα αυτά με διαμόρφωσαν. Οι εμπειρίες, θετικές και αρνητικές, με δίδαξαν, αλλά και με μπέρδεψαν. Κλείνω 47 χρόνια πάνω στη σκηνή και ακόμα νιώθω πως ξέρω ελάχιστα — και, μάλλον, έτσι είναι.
Χαίρομαι να εξερευνώ την απεραντοσύνη της τέχνης, να παραμένω αιώνιος μαθητής και διαρκώς εκπαιδευόμενος δάσκαλος. Κάπου μέσα σε αυτή τη διαδικασία μαθαίνω και διδάσκω — και τίποτα δεν μένει ποτέ το ίδιο. Όλα αλλάζουν αέναα, κι εγώ μαζί τους.
Γι’ αυτό ευχαριστώ όλους όσοι με ανέχονται, με εμπιστεύονται και συμπορεύονται μαζί μου, βοηθώντας με στο ταξίδι αυτό.

Και τέλος, αν μπορούσατε να αφήσετε ένα μήνυμα προς τους νέους μουσικούς, ποιο θα ήταν αυτό; Τι θα τους λέγατε για τη δύναμη αλλά και την ευθύνη της μουσικής απέναντι στον κόσμο;
Επειδή είπα ήδη πολλά, θα κλείσω με κάτι απλό: κάντε μουσική.
Γιατί, όπως είπε ο Νίτσε, «χωρίς μουσική, η ζωή θα ήταν ένα λάθος».
Κάντε, λοιπόν, μουσική για να συνεχίσει η ζωή να έχει νόημα — για εσάς, για τους άλλους, για όλους.

Ευχαριστώ πολύ τον Γρηγόρη Πυριαλάκο για την πολύ ενδιαφέρουσα συνομιλία μας και του εύχομαι από καρδιάς καλή και γόνιμη θητεία!

Συνέντευξη:Ευθύμιος Ιωαννίδης

Xαίρετε, είμαι ο Ευθύμιος, είμαι φιλόλογος και συντάκτης της πολιτιστικής ιστοσελίδας Thess culture.gr. Aγαπώ πολύ τη μουσική, τις τέχνες, την ανάγνωση και το θέατρο, ενώ συνεντεύξεις μου και κριτικές μου έχουν δημοσιευτεί κατά καιρούς στον ηλεκτρονικό τύπο. Διαχειρίζομαι παράλληλα τις σελίδες «Ορθογραφία και ορθοέπεια», «Βιβλιοφιλία και βιβλιολογία» και υπήρξα επί πολλά έτη ενεργό μέλος και συντονιστής στις λέσχες ανάγνωσης των βιβλιοθηκών του Δήμου Κορδελιού- Ευόσμου.