ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΟ ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛΙΔΟΥ: «ΝΑ ΔΥΝΑΜΩΣΟΥΜΕ ΜΕΣΑ ΜΑΣ ΤΗ ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΣΥΜΠΟΝΙΑΣ»
Συνέντευξη: Βίκυ Φιλιππίδου
Αν αγαπάτε τα βιβλία ψυχολογίας, τότε σίγουρα ήδη έχετε ένα δικό της βιβλίο στα ράφια σας. Γιατί η Καλλιόπη Εμμανουηλίδου δεν είναι μόνο ψυχολόγος αλλά και μεταφράστρια, επιμορφώτρια και συγγραφέας. Το τελευταίο της βιβλίο που έχει ως θέμα την επούλωση του τραύματος κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις «Μεταίχμιο» τον Μάρτιο του 2025. Με αφορμή λοιπόν «Το πιο σημαντικό ταξίδι», όπως είναι ο τίτλος του βιβλίου, συζητήσαμε με τη συγγραφέα γι’ αυτό το ταξίδι αυτογνωσίας και αυτοσυμπόνιας που μας καλεί να ξεκινήσουμε σιγάζοντας τον εσωτερικό μας κριτή.
Πώς γεννήθηκε μέσα σας η ιδέα να γράψετε ένα βιβλίο για το τραύμα;
Αρχικά ξεκίνησα να γράφω ένα βιβλίο για την αυτοσυμπόνια. Σιγά σιγά όμως άρχισα να καταλαβαίνω ότι ο κύριος εχθρός της αυτοσυμπόνιας είναι οι πληγές του παρελθόντος μας, και έτσι άρχισα να εξερευνώ τον κόσμο του ψυχικού τραύματος- κάτι που ήδη βέβαια έκανα και μέσα από την ψυχοθεραπευτική μου πρακτική. Από καιρό με γοήτευε πολύ ως έννοια και, επειδή κατάλαβα ότι ως έννοια ‘ακούγεται’ πολύ, αλλά υπάρχει αρκετή άγνοια για αυτό, αποφάσισα να γράψω ένα βιβλίο που θα εισάγει τον αναγνώστη στον κόσμο αυτό, προτείνοντας όμως και έναν δρόμο για την επούλωση του ψυχικού τραύματος.
Συμφωνείτε ότι γίνεται μία κατάχρηση της λέξης τα τελευταία χρόνια; Εσείς τί ορισμό θα δίνατε στην έννοια «τραύμα»;
Όταν βλέπω μια επιστημονική έννοια να χρησιμοποιείται ευρέως, από τη μια χαίρομαι πολύ, γιατί σημαίνει ότι έχει αυξηθεί η επίγνωση για αυτήν. Όταν κάτι μπαίνει στο λεξιλόγιό μας, αυτό συνεπάγεται ότι δεν είναι πια δαιμονοποιημένο αλλά αποδεκτό και απενοχοποιημένο. Ωστόσο, από την άλλη ανησυχώ για την ορθή της χρήση. Πολλές φορές χρησιμοποιείται ο όρος “ψυχικό τραύμα” καταχρηστικά, για οτιδήποτε μας έχει προκαλέσει δυσάρεστα συναισθήματα. Προσωπικά, ως “ψυχικό τραύμα” ορίζω οποιοδήποτε περιστατικό ή κατάσταση μας έχει απομακρύνει από τον αυθεντικό μας εαυτό και μας έχει προκαλέσει άβολα και δυσάρεστα συναισθήματα και ψυχικό πόνο και κυρίως μας έχει κάνει να μη νιώθουμε συναισθηματικά ασφαλείς.
Ποιος είναι για σας ο σημαντικότερος λόγος για τον οποίο θα άξιζε κάποια/κάποιος να διαβάσει το βιβλίο;
Θα απαντήσω παραφράζοντας και ‘συρράπτοντας’ λόγια που μου έχουν πει αναγνώστες μέχρι τώρα: πρόκειται για μια ζεστή αγκαλιά, μια ψυχοθεραπευτική συνεδρία στην οποία νιώθεις από την αρχή μέχρι το τέλος ασφαλής και προστατευμένος, καθώς η συγγραφέας σε παίρνει από το χέρι και σε συνοδεύει σε ένα ταξίδι γνωριμίας στον κόσμο του ψυχικού τραύματος, δίνοντάς σου την ευκαιρία να ανακαλύψεις τα δικά σου τραύματα, να τα καταλάβεις και έπειτα να δεις πώς μπορείς να τα επουλώσεις. Στο βιβλίο αυτό δίνεται η ευκαιρία να μάθεις μια νέα γλώσσα με την οποία μπορείς να μιλάς στον εαυτό σου, για να μπορέσεις έτσι να τον συμπονέσεις και, αγνοώντας την αυστηρότητα που ηχεί μέσα στο κεφάλι σου, εξαιτίας των τραυμάτων σου, να φροντίσεις με αγάπη τα τραύματά σου και να έχεις πια μια καλύτερη ψυχική υγεία και ποιότητα ζωής. Το βιβλίο αυτό είναι ένας ταξιδιωτικός οδηγός με προορισμό την επούλωση των τραυμάτων μας.
Όπως γράφετε και στο βιβλίο, για να θεραπευτούν τα τραύματα μας, ο εσωτερικός μας κριτής, η φωνή δηλαδή που έχει δημιουργηθεί από όλα τα πλήγματα που δέχτηκε η αυτοεκτίμηση μας, πρέπει να κάτσει στη γωνία του φιμωμένος ή καλύτερα αγνοημένος. Πόσο εφικτό άραγε είναι να το πετύχουμε αυτό;
Ο εντοπισμός του εσωτερικού κριτή έχω διαπιστώσει ότι είναι εύκολο στάδιο. Όλοι μας μπορούμε να διακρίνουμε εκείνη τη μισητή και αυστηρή φωνή που μας μαλώνει, δήθεν για το καλό μας. Επειδή όμως επούλωση τραυμάτων με παρόντα τον εσωτερικό κριτή δεν είναι εφικτή, χρειάζεται να μάθουμε να τον αγνοούμε. Για να γίνει αυτό, είναι απαραίτητα δύο πράγματα: πρώτον να τον ξε-πιστέψουμε, δηλαδή να καταλάβουμε ότι δεν είναι αξιόπιστος και δε θέλει το καλό μας και ότι ποτέ στην πραγματικότητα δεν μας βοήθησε. Και δεύτερον να δυναμώσουμε μέσα μας τη φωνή της αυτοσυμπόνιας, τη “μαζορέτα”, και να ακούμε αυτήν και μόνο αυτήν.
Πώς περνάμε τελικά από το «σε κατηγορώ» στο «σε συγχωρώ» του εαυτού μας και στην αυτοσυμπόνια;
Ένα σημαντικότατο, κομβικό θα έλεγα, ψυχοθεραπευτικό στάδιο είναι όταν λέω σε έναν θεραπευόμενο τις φράσεις “δεν έφταιγες εσύ”. Στο ταξίδι της επούλωσης του ψυχικού τραύματος έχει μεγάλη αξία να αποδοθούν με δικαιοσύνη οι ευθύνες για όσα έγιναν. Πολλές φορές αισθανόμαστε ενοχές να θυμώσουμε και να κατηγορήσουμε όσους πραγματικά έφεραν την ευθύνη των τραυμάτων μας. Όταν όμως στραφούμε στον ευάλωτο εαυτό μας και με αυτοσυμπόνια του μιλήσουμε σαν φίλο, σαν παιδί, με τρυφερότητα και χωρίς αυστηρότητα, τότε θα μπορέσουμε να καταλάβουμε ότι τελικά δε χρειάζεται καν να μας συγχωρέσουμε, γιατί τελικά δε φταίξαμε οι ίδιοι!
Μπορεί το διάβασμα ενός βιβλίου να αντικαταστήσει την ψυχοθεραπεία;
Τα βιβλία αυτοβοήθειας και αυτοανάπτυξης δίνουν συμβουλές και ιδέες και/ ή προτείνουν μια μέθοδο και/ ή παρέχουν επιστημονικές γνώσεις σε εκλαϊκευμένη μορφή, προκειμένου να δώσουν μια γενική ενημέρωση και ένα χέρι βοήθειας σε κάποιον, έτσι ώστε μόνος του να εξερευνήσει θέματα που τον απασχολούν. Δεν υποκαθιστούν την ανθρώπινη επαφή και την εξατομικευμένη υπηρεσία που προσφέρεται στην ψυχοθεραπευτική διαδικασία, γιατί απευθύνονται στο ευρύ κοινό (μόνος του ο αναγνώστης θα φέρει στα δικά του μέτρα το περιεχόμενο του βιβλίου) και γιατί δεν εμβαθύνουν στις παραμέτρους του κάθε ατόμου. Ο ψυχοθεραπευτής δημιουργεί με τον θεραπευόμενο μια θεραπευτική συμμαχία, μια σχέση φροντιστική, ενώ η διαδικασία θα βασιστεί στις προσωπικές ανάγκες του θεραπευόμενου και θα θέσει εξατομικευμένους στόχους.
Τί αποκομίσατε εσείς προσωπικά από αυτό τα ταξίδι συγγραφής του βιβλίου αυτού;
Η συγγραφή αυτού του βιβλίου με βοήθησε να εμβαθύνω ακόμα περισσότερο στην αυτογνωσία μου. Μου έδωσε την ευκαιρία να δω το παρελθόν μου από ακόμα περισσότερες οπτικές γωνίες και ανακάλυψα καταστάσεις και γεγονότα που κουβαλούσα σαν συναισθηματικές αποσκευές χωρίς να το ξέρω. Επίσης με έκανε ακόμα πιο συμπονετική απέναντι στους ανθρώπους- σαν αυτό που λένε “ξέρεις πολλή ψυχολογία όταν δεν μπορεί να θυμώσεις πια με κανέναν”. Μου εμπλούτισε τις γνώσεις νευροψυχολογίας και βιολογίας και μου προσδιόρισε με επιστημονικό τρόπο την έννοια της αυτοφροντίδας. Τέλος, με έχει συνδέσει με το αναγνωστικό κοινό με έναν πολύ ουσιαστικό και συγκινητικό τρόπο. Το βιβλίο αυτό αποτέλεσε μια δίοδο επικοινωνίας με ανθρώπους πονεμένους και μου έδωσε την ευκαιρία να κρατηθούμε χέρι χέρι και να αγκαλιαστούμε σφιχτά, ακόμα και αν δεν έχουμε συναντηθεί.
Στο τέλος του βιβλίου παραθέτετε μία λίστα τραγουδιών που μπορούν να κάνουν συντροφιά στον αναγνώστη κατά τη διάρκεια ανάγνωσης του βιβλίου. Πώς σας ήρθε αυτή η ιδέα και τί ρόλο παίζει η μουσική στη ζωή σας;
Οι τέχνες ήταν πάντα εκεί. Και ιδίως η μουσική. Μεγάλωσα σε μια πολύ μουσική οικογένεια (ένα από τα χαρίσματα του πατέρα μας ήταν η μουσική ιδιοφυία του), με πολύ τραγούδι και ανάμεσα σε πολλά μουσικά όργανα και πληθώρα ακουσμάτων. Η μουσική πάντα με συντρόφευε στη ζωή μου. Αρχικά το βιβλίο ήταν εμπλουτισμένο από στίχους των τραγουδιών αυτών που παρατίθενται στη λίστα, αλλά για λόγους πνευματικών δικαιωμάτων τελικά αυτοί δε συμπεριλήφθηκαν. Δεν πειράζει. Τα τραγούδια αυτά – είτε η μουσική τους είτε οι στίχοι τους- μου έδωσαν έμπνευση για το ύφος και το σκεπτικό του κειμένου και θα χρωστώ πάντα ευγνωμοσύνη στους δημιουργούς εκείνους που μας τα χάρισαν. Και στις εκδόσεις Μεταίχμιο που είχαν την ιδέα να δημιουργήσουν και λίστα στο Spotify!
Συνέντευξη: Βίκυ Φιλιππίδου
Καλησπέρα, είμαι η Βίκυ και είμαι ψυχολόγος. Έχω σπουδάσει επιπλέον Δημοσιογραφία και Πολιτισμικές Σπουδές.
Αγαπώ πολύ κάθε μορφής τέχνη· το θέατρο, τα εικαστικά, τον κινηματογράφο, τη μουσική.
Στον ελεύθερο μου χρόνο απολαμβάνω, μεταξύ άλλων, να τραγουδάω, να γράφω ποίηση και να συναντώ ανθρώπους ως μέλος πολλών και διαφορετικών ομάδων.
Ακολουθήστε μας
Καθώς και κανάλι στο youtube: : https://www.youtube.com/@thessculture-b4p με ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις αλλά και ποικίλα αφιερώματα.
