ΕΛΕΝΗ ΓΚΑΣΟΥΚΑ: «Η ΕΛΠΙΔΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΑΝΤΑ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΕΚΕΙΝΟΥΣ ΠΟΥ ΣΤΟ ΠΕΙΣΜΑ ΤΩΝ ΚΑΙΡΩΝ ΖΟΥΝ ΚΙ ΕΡΓΑΖΟΝΤΑΙ ΣΕ ΑΥΤΟ»

Συνέντευξη:Ευθύμιος Ιωαννίδης

Η ταλαντούχα συγγραφέας, χορογράφος και σκηνοθέτης, Ελένη Γκασούκα κλήθηκε να αναμετρηθεί φέτος με ένα δύσκολο εγχείρημα. Σκηνοθετεί το σπουδαίο έργο του ανυπέρβλητου Tennessee Williams «Η νύχτα της Ιγκουάνα» σε παραγωγή του ΚΘΒΕ. Λίγο προτού ανέβει το έργο συνομιλήσαμε μαζί της και σας παραθέτουμε τη συνομιλία μας…

Το έργο παρακολουθεί έξι διαφορετικούς χαρακτήρες σ’ έναν παράξενο τόπο: τη ζούγκλα του Μεξικού του 1940. Στο ξενοδοχείο CostaVerde συναντιούνται οι ήρωες του έργου, που όλοι έχουν ένα κοινό: παλεύουν με τις σκιές τους. Κεντρίζει, άλλωστε σαν βουκέντρα η επιθυμία να αναδυθεί σαν αρτεσιανό φρέαρ η σκιά και να βαφτιστεί στο ζειδωρο φως. Τι σας δυσκόλεψε αλήθεια στο ανέβασμα του έργου «Η νύχτα της Ιγκουάνα»;

Κάθε έργο όταν πρωτοξεκινας να το αγγίζεις και να ασχολείσαι με αυτό, μοιάζει σαν βύθισμα σε ένα παρθένο ανεξερεύνητο δάσος. Μπαίνεις και δεν ξέρεις τι θα βρεις όσες φορές κι αν το έχεις διαβάσει πριν… ο ήχος των ηθοποιών που πρωτοδιαβαζουν τους ρόλους τους είναι πάντα ένας και καινούργιος δρόμος, μια εμπειρία νέα και μοναδική κάθε φορά. Η Ιγκουάνα λοιπόν ήταν τόσο δύσκολο έργο όσο και όλα τα προηγούμενα… κι ο στόχος μας ήταν να αναδείξουμε όλες τις πλευρές του.. το χιούμορ την ποίηση, τον συμβολισμό και πολλά άλλα ακόμα

Στο έργο αυτό, ο σπουδαίος συγγραφέας συνθέτει μια επιτομή της θεματολογίας και της φιλοσοφίας της όλης δημιουργίας του, ενώ συγχρόνως αναπτύσσει τις καταλήξεις της ζωής γνωστών ηρώων του από προηγούμενα έργα. Το γεγονός ότι «Η νύχτα της ιγκουάνα» σκηνικά είναι ένα από τα λιγότερο προβεβλημένα έργα του Williams στη χώρα μας, λειτούργησε θα λέγατε απελευθερωτικά για εσάς;

Ένα έργο έχει τη δίκη του αξία και λειτουργεί αυτόνομα είτε έχει παιχτεί πολύ είτε λιγότερο… Άλλωστε ο θεατής στην πλατεία το γνωρίζει από την αρχή κάθε φορά. Μέλημά μας δεν ειναι η αποδόμηση του, αλλά η ενασχόληση σε βάθος με το ίδιο το έργο, τους χαρακτήρες και τα ερωτήματα που θέτει συνδέοντας το πριν με το τώρα. Προσωπικά απορώ που τα ανεβάσματα της Ιγκουάνα δεν ειναι πιο συχνά γιατί πρόκειται για ένα από τα τρία καλύτερα έργα του Τενεσί Ουίλλιαμς

  “Είμαστε καταδικασμένοι σε μια μοναχική φυλακή μέσα στο ίδιο μας το δέρμα”, είχε πει ο Williams στον «Ορφέα στον Άδη», φράση που βρίσκει αναλογίες και αναφορές και στο έργο που σκηνοθετείτε. Πώς αντιλαμβάνεστε αυτην την αφοριστική δήλωση;

Επιτρέψτε μου να πω ότι η φράση αυτή δεν ειναι αφοριστική κατά τη γνώμη μου. Είναι απλά μια μεγάλη αληθεια. Ερχόμαστε στη ζωή με ένα σώμα συγκεκριμένο ατελές και πεπερασμένο που όμως ειναι ό,τι ωραιότερο μας συμβαίνει ταυτόχρονα.. σπάνιο και μοναδικό. Ο εαυτός μας ειναι συνομιλητής και συνοδοιπόρος στα ταξίδια που κάνουμε για να συνδεθούμε με άλλους ανθρώπους άλλες μοναδικότητες. Η προσπάθεια αυτή της επικοινωνίας ή της αδυναμίας μας γι’ αυτήν ειναι κάτι που χαρακτηρίζει τον Ουίλλιαμς και τους ήρωές του

 Στο έργο όλοι οι ήρωες συναντώνται ουσιαστικά στην αποτυχημένη τους προσπάθεια να επικοινωνήσουν με τους άλλους. Νομίζω, η φράση του Σάνον «όλοι έχουμε ανάγκη από ανθρώπινη επαφή» είναι πολύ χαρακτηριστική και με συγκινεί απίστευτα. Κυρία Γκασούκα, μήπως το «είναι» μας αργοπεθαίνει μέσα στους πολυάριθμους αφυδατικούς εναγκαλισμούς του «φαίνεσθαι», του «έχειν» και εντέλει του «κατέχειν»;

Ο άνθρωπος από πάντα αγωνίζεται να συγκεράσει αυτό που ειναι με αυτό που θέλει να δείχνει ότι ειναι με αυτό που οι άλλοι πιστεύουν γι’ αυτο… κι όλα αυτά μέσα σε διαρκείς αλλαγές και ματαιώσεις… ζούμε σε μια εποχή που η εικόνα πια έχει την ισχυρή σημασία της… προσοχή όμως δεν πρέπει να θυσιάσουμε την ουσία των πραγμάτων και την εσωτερική τους ζωή προς χάριν της εικόνας και μόνο!

Οι χαρακτήρες του έργου είναι τόσο απορροφημένοι από τα προσωπικά τους προβλήματα, ώστε αγνοούν τα τεκταινόμενα της εποχής (αρχή β’ παγκόσμιου πολέμου). Πώς να ανακαλύψουν όμως τον διπλανό τους αλλά και την κοινωνική πραγματικότητα κατ΄ επέκταση, όταν φαίνονται ανήμποροι να ανακαλύψουν την αλήθεια του εαυτού τους;

Αυτή η ερώτηση ακουμπά σε ένα από τα βασικά ερωτήματα που το έργο θέτει: Δεν ειναι δυνατόν να επικοινωνήσουμε ουσιαστικά με τον Άλλον, να συνδεθούμε μαζί του αληθινά, αν πρώτα δεν αποδεχτούμε τον εαυτό μας με όλες τις σκοτεινές και φωτεινές του πλευρές, αν δεν τον συμπονήσουμε και τον συγχωρήσουμε. Μόνο τότε είμαστε ικανοί να αφεθούμε και να προσφέρουμε, πιστεύει ο συγγραφέας. Όποτε πάντα η κίνηση ξεκινά από μέσα προς τα έξω, από το προσωπικό προς το κοινωνικό γιγνεσθαι…

 Οι συμβολισμοί είναι διάχυτοι στο έργο, με βασικότερο αυτόν της ιγκουάνα, η οποία συμβολίζει όλα τα ψυχικά στάδια τα οποία βιώνει ο Σάνον: το κυνήγι, την αιχμαλωσία και την απελευθέρωση. Πού μπορεί να αναζητηθεί η ελπίδα, κατά τη γνώμη σας;

Όντως το έργο ειναι γεμάτο συμβολισμούς και ο κάθε θεατής καλείται να δώσει τις δικές του απαντήσεις. Η ελπίδα υπάρχει όπως σας είπα στην αποδοχή, τη συγχώρεση, τη προσπάθεια του συνυπάρχειν. Η ελπίδα τέλος υπάρχει πάντα στο θέατρο σε όλους εκείνους που στο πείσμα των καιρών ζουν κι εργάζονται σε αυτό. Και φυσικά σε όσους κάθε μέρα στέκονται μπροστά σε μια κλειστή αυλαία περιμένοντας την παράσταση να αρχίσει…

Αλήθεια, αν δεν ήσαστε η σκηνοθέτις αλλά μία από τους ηθοποιούς της παράστασης ποιον ρόλο θα θέλατε να υποδυθείτε και γιατί;

Μπορώ να πω ότι ταυτίζομαι απίστευτα με τη Χαννα!

Ολοκληρώνοντας τη συνέντευξη, τι θα λέγατε πως έχετε ξορκίσει με την κυκλοτερή ενασχόλησή σας με την τέχνη;

Ξόρκισα τη δικη μου σκιά κύριε Ιωαννίδη. Αυτό είμαι σίγουρη ότι το κατάφερα…

Ευχαριστώ πολύ την Ελένη Γκασούκα για την πολύ ενδιαφέρουσα συνομιλία μας!

Συνέντευξη:Ευθύμιος Ιωαννίδης

Xαίρετε, είμαι ο Ευθύμιος, είμαι φιλόλογος και συντάκτης της πολιτιστικής ιστοσελίδας Thess culture.gr. Aγαπώ πολύ τη μουσική, τις τέχνες, την ανάγνωση και το θέατρο, ενώ συνεντεύξεις μου και κριτικές μου έχουν δημοσιευτεί κατά καιρούς στον ηλεκτρονικό τύπο. Διαχειρίζομαι παράλληλα τις σελίδες «Ορθογραφία και ορθοέπεια», «Βιβλιοφιλία και βιβλιολογία» και υπήρξα επί πολλά έτη ενεργό μέλος και συντονιστής στις λέσχες ανάγνωσης των βιβλιοθηκών του Δήμου Κορδελιού- Ευόσμου.