ΚΡΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ “ΕΚΤΟΣ ΥΛΗΣ RELOADED” ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΛΕΪΜΟΝΗ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΥΛΑΙΑ
Κριτική: Ευθύμιος Ιωαννίδης
Το έργο
Η κοινωνικοπολιτική ζωή και συνεπώς η αναζήτηση της ευθιξίας είναι ένα ανεξάντλητο θέμα το οποίο έχει εμπνεύσει διαχρονικά πολλούς συγγραφείς. Ο Κώστας Λεϊμονής καταπιάνεται με αυτό το περίπλοκο, αλλά φαινομενικά απλό θέμα.
Καταδύεται στα αρχετυπικά πάθη των ηρώων του, με το έργο «Εκτός ύλης Reloaded» το οποίο βασίζεται στο πρωτότυπο έργο Εκτός Ύλης που απέσπασε το βραβείο θεατρικού έργου το 2016 από την Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών. Ένα πολύπλευρο κείμενο με εκείνες τις συνιστώσες που παραπέμπουν σε μια κατάθεση ψυχής, αλλά με τις διαπιστώσεις των λαθών και ψεμάτων, που καθιστούν τον ίδιο το θύτη υπόλογο στο δικό του όραμα.
Σκοπός του έργου δεν είναι να αποτελέσει ένα καταγγελτικό θεατρογράφημα.
Στόχος του είναι να συνδέσει τον ήρωα με τον εαυτό του και τους άλλους, σαν γέφυρα επικοινωνίας, τόσο σε εσωτερικό επίπεδο, όσο και στο πεδίο των διαπροσωπικών σχέσεων. Στο έργο εμπεριέχονται πολλά γεγονότα και καταστάσεις που δεν είχαν απασχολήσει την επικαιρότητα στο πρώτο του ανέβασμα, καλύπτοντας την περίοδο 2016-2024. Το κείμενο αποτελεί ένα αειθαλές αίτημα για την αλήθεια.
Μάτι, Τέμπη, γυναικοκτονίες, υποκλόπες, παιδοβιασμοί και μια Δικαιοσύνη που αγνοείται, αποτελούν μερικές από τις θεματικές με τις οποίες θα καταπιαστεί ο αναπλαισιωμένος υπουργός μας από το θεατρικό έδρανο. Υπογραμμίζει , τα ελλείμματα που συνειδητά παράγει, ανέχεται και συντηρεί η στρατηγική της πολιτικής εξουσίας, που αφορούν καίριους θεσμούς, όπως η παιδεία, η υγεία, η εργασία και τα μέσα μαζικής επικοινωνίας.
Όλα αυτά συντείνουν στη διαμόρφωση μιας αμόρφωτης νεολαίας, η οποία πάσχει από μαθημένη αβοηθησία με αποτέλεσμα να μην είναι σε θέση να αντιδράσει λειτουργικά. Μια νεολαία ανασφάλιστη, άνεργη, απελπισμένη, δίχως μέλλον, που της κόβουν με περισσή προθυμία του τένοντες και αμέσως μετά την κατηγορούν γιατί δεν τρέχει.
Συνεχίζει, καυτηριάζοντας όλες τις μορφές ρατσισμού, ως απόρροια μιας πολιτικής που έχασε το μέτρο, με ασθενείς τους ίδιους τους εκπροσώπους της, με σταθερό όχημα την έλλειψη ηθικής στο μεγαλείο της, συνεργούς στην εξαπάτηση χιλιάδων ψηφοφόρων. Φάνηκε πόσο τον πόνεσε, αργά βέβαια, το χρεοκοπημένο όραμά του. Τα διαψευσμένα όνειρα για δημοκρατία και η απώλεια της οικογενειακής στήριξης και της προσωπικής του πολιτικής φυσιογνωμίας, στο πλαίσιο πλήρους μετάλλαξής του σε φερέφωνο του κόμματος.
«Το πρόβλημα ξεκινά από τη στιγμή που η αξία του κοστουμιού ξεπερνά την αξία του ανθρώπου που το φορά», αναφωνεί ο βουλευτής.
Αυτό από μόνο του οδηγεί σε ένα επίπεδο διαλεκτικής με έντονο το εξομολογητικό, υπερκομματικό ύφος.
Η υπόθεση
Ένας βουλευτής με καριέρα υπουργού σε πολλές ελληνικές κυβερνήσεις, αφού έχει αναλογιστεί τις ευθύνες του σε οικογενειακό και επαγγελματικό επίπεδο, αποφασίζει να παραιτηθεί από το αξίωμά του εκφωνώντας τον τελευταίο λόγο του στη Βουλή, τη νύχτα της ψήφου εμπιστοσύνης προς την κυβέρνηση. Απολογούμενος ενώπιον του λαού, επιχειρεί έστω και αργά να ταξινομηθεί στους συμμάχους της αλήθειας και ζητά μια μεγάλη, σπαρακτική συγγνώμη σε έναν λαό που δοκιμάζεται, σε έναν λαό που υπέκυψε στο δόλωμα των εύκολων λύσεων, ελπίζοντας σε ένα καλύτερο αύριο. Ο πολιτικός λόγος που εκπέμπει ο υπό παραίτηση βουλευτής είναι ειλικρινής, αφοπλιστικός, κομματικά αχρωμάτιστος, με στοιχεία λυρισμού, όταν αναφέρεται στα παιδικά χρόνια και στην οικογένειά του, και ρεαλισμού, όταν αναφέρεται στην πολιτική του καριέρα. Το μένος του δεν αφορά μόνο τους πολιτικούς . Αφορά και την ανοχή της κοινωνίας που παραδοσιακά ψηφίζει με γνώμονα το αλισβερίσι και το ρουσφέτι.
Η παράσταση
Η δυσλειτουργική πολιτική πραγματικότητα και η ισχνή επιθυμία, να δούμε τους κυβερνώντες, όπως θα έπρεπε, συγκρούονται. Ταυτόχρονα γεννούν και τρέφουν την συμφιλίωση των δυο πλευρών του ήρωα. Αυτό άλλωστε ζητά από την σκηνοθέτρια και τους ηθοποιούς το ιδιαιτέρως εύθραυστο και εξομολογητικό έργο του σπουδαίου συγγραφέα.
Το βήμα της βουλής είναι ταυτόχρονα ανοιχτό και κλειστό στον δημόσιο χώρο, πότε περιχαρακώνεται, πότε γίνεται παράθυρο στον κόσμο. Ο σκηνικός χώρος είναι η βουλή των Ελλήνων, μέσα από τα μάτια των θεατών, το «σπίτι» το δημοφιλέστερο «κτίσμα», ο ναός της δημοκρατίας.
Η Κωνσταντίνα Νικολαΐδη σκηνοθετεί την παράσταση, στοχεύοντας να καταδείξει ότι αυτή αφορά την πραγματική ζωή, ότι καταγράφει θέματα της καθημερινότητας , θέλοντας να προκαλέσει τον θεατή να ταυτιστεί ή τουλάχιστον να προβληματιστεί τόσο με τις φωτεινές στιγμές του πρωταγωνιστή, όσο και με τις σκοτεινές του. Έστησε μια παράσταση η οποία έχει μυστήριο, βάθος, ανατροπές, χιούμορ, αγωνία, αλήθειες, πάθος.
Με γρήγορο ρυθμό, αλλά και περιθώριο για τις απαραίτητες ανάσες, η σκηνοθεσία αφήνει στον θεατή χρόνο για να αναλογιστεί τη δική του αλήθεια, καθώς παρακολουθεί την απολογία του πολιτικού. Αποφεύγει επιμελώς να εκφυλιστεί σε μια καταγγελτική διαμαρτυρία και σε έναν στείρο διδακτισμό. Διατηρεί συνάμα το χιούμορ των χαρακτήρων, δίχως να φοβάται να δώσει άπλετο χώρο στις αλήθειες και τις αντιπαραθέσεις. Χρησιμοποιεί τις ανατροπές για να κλιμακώσει το ρυθμό και την ένταση των λόγων και των συναισθημάτων. Η ταχυλογία είναι εμφατική και οι αναδρομικές σκηνές δίνουν ένα στίγμα κατανόησης, σκέψης και αναζήτησης διεξόδων και λύσεων.
Αλληλοσυμπληρωματικοί οι δύο εαυτοί του πρωταγωνιστή ο κοινωνικός, ψευδής εαυτός και ο αυθεντικός, φυλακισμένος, περιχαρακωμένος, αλλά και εντελώς αντίθετοι, βαθιά μοναχικοί και βαθύτερα συντροφικοί, έκαναν το λάθος να πάρουν ο ένας τον άλλον ως δεδομένο. Παρόλα αυτά, αυτοί οι δύο διαφορετικοί κόσμοι σμίγουν. Για την ακρίβεια, ο ένας επιτρέπει στον εαυτό του να παρασυρθεί από τον άλλο· σαν δύο παραπόταμοι που συγκλίνουν και τελικά ενώνονται με το μεγάλο ρεύμα της ζωής, που αναπόφευκτα πηγαίνει μπροστά.
Η ψυχολογική ενδοσκόπηση ξεκινά από την επιφάνεια, ενώ συνεχίζεται κλιμακωτά όλο και βαθύτερα. Δίχως πρόθεση κριτικής και ψόγου, αλλά με μια ερευνητική διάθεση των αιτίων, των δεδομένων, των «θεραπειών» και της όποιας απόδοσης ευθυνών.
Ο χρόνος όμως τους αφυπνίζει και στέκεται ως η αφορμή για να ανακαλύψουν εκ νέου ο ένας τον άλλον.
Κατά συνέπεια στην παράσταση «Εκτός ύλης Reloaded» του Κώστα Λεϊμονή, σε σκηνοθεσία της Κωνσταντίνας Νικολαΐδη, μέσα σ’ ένα απλό αλλά αταβιστικό σκηνικό οικήματος, κρύβεται και η εσωτερική ζωή του ήρωα. Ένα ψυχογράφημα. Μια μελέτη σχέσεων. Για την ακρίβεια στο αληθινό σπίτι των αναμνήσεών του, ακούγεται η φωνή του Γεράσιμου Σκιαδαρέση που πρέπει όλοι να την αφουγκραστούν.
H υποβλητική και λιτή, συμπεριληπτική σκηνογραφία που επιμελήθηκε η Μαρία Φιλίππου, καθώς και τα αρμόζοντα κοστούμια των ηθοποιών σε επιμέλεια της Κωνσταντίνας Νικολαΐδη, είναι πολύ εύστοχα.
Συγχρόνως, οι περίτεχνες φωτοσκιάσεις σε επιμέλεια της σκηνοθέτιδος και η πρωτότυπη μουσική του Γιώργου Περού συνεπικουρούν και ενισχύουν τις υπαρξιακές συγκρούσεις των ηρώων.
Οι ερμηνείες
Αφοπλιστικά άνετος, εκφραστικός και αναμφίβολα επιδέξιος ο Γεράσιμος Σκιαδαρέσης αποδίδει με δεξιοτεχνία την οικειότητα, τη φθορά και την αγάπη που ενυπάρχει εντός του. Απόλυτα εστιασμένος στον ρόλο του, ανεβάζει πολύ ψηλά τον πήχη. Πάλλεται καθόλη τη διάρκεια του έργου από την ενέργεια που απαιτεί η στιγμή: Είναι εσωτερικός, μετρημένος, και έτσι καταφέρνει να συγκινεί και να κάνει το χιούμορ του έργου να φαντάζει βιτριολικό.
Εμβολιάζει το δίχως άλλο την ερμηνεία του με ενέργεια εντυπωσιακή, με ποικιλότητα και επικοινωνιακή αμεσότητα. Κατακτημένη τεχνική και γνήσιο εσώτερο αίσθημα τον χαρακτηρίζουν.
Στο πλευρό του, ο ικανότατος Δημήτρης Κωνσταντινίδης, τον οποίο απολαύσαμε πέρσι στον σπουδαίο μονόλογο του ίδιου συγγραφέα «Μια νύχτα με τον σκύλο μου» αποδεικνύεται σημαντική δύναμη συγκινησιακής έξαρσης. Με εφόδιό του μάλιστα την πολύ καλή τεχνική του, μας χαρίζει ρόλους πέραν του μέτρου, τους οποίους κατάφερε, παίζοντας με νεανική ορμή αλλά και με μέτρο και καλά κουρδισμένη ταχυλογία, να αναδείξει, κερδίζοντας παράλληλα και τη «συμπάθεια» όλων μας.
Ο Πέτρος Ζαφειρίου και η Ελένη Θεοχάρη, από την άλλη ανταποκρίθηκαν υφολογικά στις απαιτήσεις του ρόλου τους και ακολούθησαν κατά γράμμα τις σκηνοθετικές οδηγίες, συνθήκη που φάνηκε και φώτισε το τελικό αποτέλεσμα. Ακριβείς, άμεσοι και με υποδόρια συναισθηματική διαφάνεια, αποδίδουν με δεξιοτεχνική σαφήνεια την πολυπλοκότητα του χαρακτήρα που ερμηνεύουν επί σκηνής και συναρπάζουν.
Συμπερασματικά, στο θέατρο Αυλαία παρακολουθήσαμε ένα εξαιρετικό παράδειγμα σύγχρονου ελληνικού θεάτρου που συνδυάζει το προσωπικό με το συλλογικό, προσκαλώντας το κοινό να αναλογιστεί πάνω στη δική του σχέση με την εξουσία και την αλήθεια.
Πρόκειται για μια παράσταση με έντονο συναισθηματικό βάρος και υψηλή δραματική ποιότητα, που αφήνει τον θεατή να αναλογιστεί την ευθύνη και την αυθεντικότητα των προσωπικών του αποφάσεων.
Το «Εκτός Ύλης Reloaded» είναι μια παράσταση που παραμένει βαθιά επίκαιρη, καθώς αντανακλά την αναζήτηση ταυτότητας και ειλικρίνειας σε έναν κόσμο γεμάτο συμβιβασμούς και διλήμματα. Με έναν εξαιρετικό ρυθμό και αφοπλιστική ειλικρίνεια, το έργο αγγίζει τους θεατές και τους καλεί να σκεφτούν τη δική τους στάση απέναντι στην εξουσία και την ηθική τους ευθύνη.
Ακολουθήστε μας
Καθώς και κανάλι στο youtube: : https://www.youtube.com/@thessculture-b4p με ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις αλλά και ποικίλα αφιερώματα.
Κριτική :Ευθύμιος Ιωαννίδης
Xαίρετε, είμαι ο Ευθύμιος, είμαι φιλόλογος και συντάκτης της πολιτιστικής ιστοσελίδας Thess culture.gr. Aγαπώ πολύ τη μουσική, τις τέχνες, την ανάγνωση και το θέατρο, ενώ συνεντεύξεις μου και κριτικές μου έχουν δημοσιευτεί κατά καιρούς στον ηλεκτρονικό τύπο. Διαχειρίζομαι παράλληλα τις σελίδες «Ορθογραφία και ορθοέπεια», «Βιβλιοφιλία και βιβλιολογία» και υπήρξα επί πολλά έτη ενεργό μέλος και συντονιστής στις λέσχες ανάγνωσης των βιβλιοθηκών του Δήμου Κορδελιού- Ευόσμου.
