TOP

ΜΝΗΜΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ : ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ 1821

Αφιέρωμα:Ειρήνη Αντωνίου

Οι ήρωες της επανάστασης του 1821 κοσμούν πλατείες και πάρκα σε όλες τις πόλεις της επικράτειας. Η πολιτεία τους τιμά θέλοντας να περάσει μηνύματα στις επόμενες γενιές για τις αξίες και τα ιδανικά που πρέσβευαν οι ήρωες του 1821. Στη Θεσσαλονίκη βρίσκουμε αρκετούς από τους μεγάλους πρωτεργάτες να κοσμούν γωνιές της πόλης. Κάποιες φορές στεκόμαστε και παρατηρούμε τους ανδριάντες και τις προτομές ενώ κάποιες άλλες τα προσπερνάμε βιαστικοί τρέχοντας να προλάβουμε τις υποχρεώσεις της καθημερινότητας. Φέτος συμπληρώνονται 200 χρόνια από την Επανάσταση κατά των Οθωμανών. Έφθασε η ώρα, λοιπόν, να μάθουμε σε ποια σημεία της πόλης βρίσκονται αυτά τα μνημεία.

Νέα Παραλία Θεσσαλονίκης

Το μνημείο των Θρακών θαλασσομάχων

Οι Θράκες ναυτικοί συμμετείχαν στις ναυμαχίες του 1821. Μάλιστα η συμβολή τους ήταν πολύτιμη και αυτός ήταν ο λόγος που ο γλύπτης Γιώργος Τσάρας τους τίμησε με το έργο του, υπό τη δαπάνη της οικογένειας Καραβιώτη. Το μνημείο βρίσκεται στην Νέα Παραλία, σε κοντινή απόσταση από το ξενοδοχείο Μακεδονία Παλλάς. Πρόκειται για μία δημιουργία από ορείχαλκο στην οποία απεικονίζεται ένας ετοιμοθάνατος ναυτικός πάνω σε ένα κανόνι και μία γυναίκα με έναν πυρσό. Το έργο βρίσκεται σε εκείνο το σημείο από το 1993.

Πάρκο ηρώων του ’21, στη συμβολή των οδών Τσιμισκή και Αγγελάκη

Ο ανδριάντας του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο γέρος του Μωριά, κατείχε σημαίνοντα ρόλο στην Επανάσταση του 1821. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης κατείχε πολλούς ρόλους. Ήταν στρατηγός, πολιτικός και αρχηγός κόμματος. Ήταν αυτός που προετοίμασε την επανάσταση στην Πελοπόννησο. Υπήρξε ηγετικός, μάχιμος, διορατικός και ένθερμος υποστηρικτής του Ιωάννη Καποδίστρια. Πέθανε σε ηλικία 73 ετών από αποπληξία.

Το έργο φιλοτεχνήθηκε από τον Ευθύμιο Καλευρά ενώ δωρίστηκε από τον Σύλλογο Πελοποννησίων Θεσσαλονίκης προς τον Δήμο Θεσσαλονίκης, το 1982. Ο ανδριάντας φτιάχτηκε από μπρούτζο ενώ το ύψος του φθάνει τα 3 μέτρα. Στο έργο του Ευθύμιου Καλευρά κρατά ένα γιαταγάνι ενώ φαίνεται έτοιμος να ορμήσει στη μάχη. 

Ο ανδριάντας του Νικόλαου Κασομούλη

Ο Νικόλαος Κασομούλης συμμετείχε, με περίσσεια ανδρεία, στον Επαναστατικό αγώνα. Καταγόταν από το Πισοδέρι Φλώρινας ενώ εκτιμάται ότι γεννήθηκε στη Σιάτιστα Κοζάνης. Υπήρξε σπουδαίος οπλαρχηγός, λαμβάνοντας μέρος ακόμα και στην προετοιμασία της εξόδου στο Μεσολόγγι. Ο ανδριάντας του Νικόλαου Κασομούλη είναι, επίσης, φιλοτεχνημένος από τον Ευθύμιο Καλευρά και βρίσκεται στο πάρκο από το 1993. Το άγαλμα αναπαρίσταται να κρατά έναν πάπυρο στο ένα χέρι ενώ με το άλλο βαστάει την θήκη του όπλου του. 

Η προτομή του Δημήτριου Υψηλάντη

Ο Ευθύμιος Καλευράς φιλοτέχνησε ακόμα δύο προτομές στο ίδιο πάρκο. Η μία ανήκει στον Δημήτριο Υψηλάντη ενώ η δεύτερη ανήκει στον Γεωργάκη Ολύμπιου, για τον οποίο θα μιλήσουμε παρακάτω.

Ο Δημήτριος Υψηλάντης καταγόταν από εύπορη Φαναριώτικη οικογένεια της Κωνσταντινούπολης. Ήταν στρατιωτικός και ενεργό μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Η προτομή του βρίσκεται στην κάτω πλευρά του πάρκου προς την οδό Γεώργιου Θεοτοκά. Η μαρμάρινη προτομή αποτελεί δωρεά της Μ. Κυπαρισσίδου.

Η προτομή του Γεωργάκη Ολύμπιου

Ο Γεωργάκης Ολύμπιος υπήρξε στενός συνεργάτης του Δημητρίου Υψηλάντη και αγωνιστής της επανάστασης. Ήταν άνθρωπος πολυπράγμων με πολλές πνευματικές και στρατιωτικές ικανότητες. Συμμετείχε στον Ρωσοτουρκικό πόλεμο και έλαβε διακρίσεις από τον Ρώσικο στρατό. Σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Μονής Σέκου από τους Τούρκους το 1821.

Η προτομή του Γ. Ολυμπίου φτιάχτηκε από χαλκό, είναι στηριγμένη πάνω σε μάρμαρο και βρίσκεται στο πάρκο από το 1993. Αν κάποιος παρατηρήσει την προτομή θα δει ότι υπάρχει μεγάλη λεπτομέρεια στα χαρακτηριστικά του Ολύμπιου και έχει αυστηρό ύφος.

Πάρκο έναντι Φιλοσοφικής σχολής Α.Π.Θ.

Η προτομή του Αθανάσιου Διάκου

Στο πάρκο απέναντι από τη Φιλοσοφική σχολή συναντάμε την προτομή του Αθανάσιου Διάκου. Υπήρξε οπλαρχηγός – ήρωας της Επανάστασης του 1821 με πρωταγωνιστικό ρόλο. Ο Αθανάσιος Διάκος γεννήθηκε στη Φωκίδα και έδρασε στη Στερεά Ελλάδα. Τον Απρίλιο του 1821 ήρθε σε κατά μέτωπο επίθεση με τα στρατεύματα του Ομέρ Βρυώνη. Το τέλος του ωστόσο ήταν άδοξο αλλά ηρωικό. Σ’ αυτή την μάχη ο Αθανάσιος Διάκος συνελήφθη από τους Οθωμανούς και σουβλίστηκε. Σήμερα η χάλκινη προτομή του δεσπόζει αγέρωχη στο κέντρο της πόλης. Τοποθετήθηκε στο πάρκο μετά από τη δωρεά της Ένωσης Ρουμελιωτών Βορείου Ελλάδος το 1998.

Ο ανδριάντας του Τσάμη Καρατάσσου

Στο ίδιο πάρκο και λίγα μέτρα πιο πέρα βρίσκεται ο ανδριάντας του Τσάμη Καρατάσσου. Ο Τ. Καρατάσσος με καταγωγή από την Ημαθία, ξεκίνησε τη δράση του στη Μακεδονία ενώ αργότερα πρωτοστάτησε στις πολεμικές επιχειρήσεις της Στερεάς Ελλάδας. Το 1854 συμμετείχε στην επανάσταση της Χαλκιδικής για την απελευθέρωση της Μακεδονίας. Ο ανδριάντας του Τσάμη Καρατάσσου φιλοτεχνήθηκε από το Γεώργιου Δημητριάδη το 1938 ενώ στο σημείο που βρίσκεται σήμερα τοποθετήθηκε το 1940. Πρόκειται για ένα μαρμάρινο άγαλμα στο οποίο φαίνονται οι λεπτομέρειες της παραδοσιακής πολεμικής φορεσιάς ενώ στο ένα χέρι βαστάει το γιαταγάνι. 

Πάρκο ΧΑΝΘ

Ο ανδριάντας του Εμμανουήλ Παπά

Στο πάρκο της ΧΑΝΘ, στη πλατεία Ξαρχάκου, βρίσκεται το έργο του Μέμου Μακρή. Ο Εμμανουήλ Παπάς, από τις Σέρρες, υπήρξε μέλος της Φιλικής Εταιρείας, ηγέτης και ήρωας της Επανάστασης τόσο στη Μακεδονία όσο και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Στα προ-επαναστατικά χρόνια ανέπτυξε τεράστια εμπορική δραστηριότητα στη περιοχή των Σερρών και του εξωτερικού.

Ο επιβλητικός ανδριάντας του Εμμανουήλ Παπά είναι ορειχάλκινος, τοποθετημένος σε πέτρινη βάση. Στο έργο του Μέμου Μακρή, ο Εμμανουήλ Παπάς φέρει τον αέρα του νικητή, κρατώντας στο ένα χέρι το λάβαρο της Επανάστασης. Πίσω του είναι η Θεά Νίκη, η οποία στο ένα χέρι κρατάει ένα δάφνινο στεφάνι πάνω από το ανδρικό κεφάλι και στο άλλο το λάβαρο μαζί με τον Εμμ. Παπά, συμβολίζοντας την ελευθέρια, την ενότητα και την ομοψυχία. Η δωρεά του ανδριάντα έγινε από το σύλλογο Εμμ. Παπά Θεσσαλονίκης το 1989.       

Πηγές

Τσιτιρίδης, Γ. (2019). Ανακαλύψτε τα γλυπτά της πόλης: Μνημεία της Ελληνικής επανάστασης. Δημοσιεύθηκε στο parallaximag.gr. (Τελευταία πρόσβαση 23/1/2021)

Ζαφείρης, Χ. (2017). Ανδριάντες και προτομές των ηρώων του 1821 στη Θεσσαλονίκη. Δημοσιεύθηκε στο thessmemory.gr. (Τελευταία πρόσβαση στις 23/1/2021).

Τα υπαίθρια μνημεία και γλυπτά της Θεσσαλονίκης. (2019). Δημοσιεύθηκε στο followthess.gr. (Τελευταία πρόσβαση στις 24/1/2021).

Μνημεία και ανδριάντες της πόλης μου: Μνημεία της Θεσσαλονίκης (2011). Δημοσιεύθηκε στο thessalonikimycity.blogspot.com. (Τελευταία πρόσβαση στις 24/1/2021).

Αφιέρωμα:Ειρήνη Αντωνίου

Γεια σας φίλοι αναγνώστες του Thess Culture. Ονομάζομαι Ειρήνη Αντωνίου και είμαι απόφοιτος του ΤΕΙ Θεσσαλονίκης με κατεύθυνση στην Διοίκηση και Οικονομία. Κατάγομαι από την Θεσσαλονίκη και τον ελεύθερο χρόνο μου ασχολούμαι με την αρθρογραφία, την ανάγνωση βιβλίων, την μουσική και τα ταξίδια.