Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

14 July 2020

684

Άρθρο της Ανδριάνας-Άννας Τσιότσιου

Εφ’ όλης της ύλης

Αισίως, μπήκαμε στον Ιούλιο. Τι κι αν κλειστήκαμε στα σπίτια μας; Ο χρόνος κυλάει με τον ίδιο τρόπο και είτε θα τον ζήσουμε είτε θα τον βλέπουμε να περνάει δίπλα μας. Η νωθρότητα και η ραστώνη του καλοκαιριού είναι ήδη παρούσες στους δρόμους της πόλης και εκτός των άλλων, προσφέρουν επιπλέον χρόνο για ενδοσκόπηση και προβληματισμό, σε ένα ήσυχο και σκιερό καφέ, σε ένα μπαλκόνι γεμάτο γλάστρες ή ακόμα και σε μια ήσυχη παραλία –οι πολύβουες δεν ενδείκνυνται για προβληματισμό. Μια τέτοια απόπειρα προβληματισμού και κατάθεσης σκέψεων, είναι και το παρόν κείμενο.

Εν Ελλάδι, γιατί καλό είναι να βλέπουμε και τη «μικρή εικόνα» πού και πού, τα θέατρα συνεχίζουν να είναι κλειστά αν και εκτός από τις περιοδείες, έχουν ανακοινωθεί και κάποιες –λίγες- παραστάσεις ακόμα και για την πόλη μας, στο πλαίσιο του φεστιβάλ Δάσους.

Σε μια χώρα που τα θέατρα είναι ακόμα κλειστά, αλλά οι οίκοι ανοχής ανοιχτοί, η κυβέρνηση καταργεί τα καλλιτεχνικά μαθήματα από το Λύκειο. Θέατρο, μουσική και φυσικά, εικαστικά. Το θέατρο είχε εξοβελιστεί προ πολλού από τις περισσότερες τάξεις του σχολείου… Γιατί να μάθεις τί είναι το θέατρο και πως ξεκίνησε; Γιατί να αναπτύξεις την έκφρασή σου μέσω του σώματός σου; Γιατί να αναπτύξεις την προσωπικότητά σου μέσα από το θέατρο; Δε θα σου χρειαστεί… Οι θεατρολόγοι και οι θεατροπαιδαγωγοί δεν διδάσκουν πια στα σχολεία! Οι πρώτοι, πλέον, δεν έχουν ούτε «παιδαγωγική επάρκεια».

Άργησα να αντιληφθώ πόσο τυχερή πρέπει να αισθάνομαι που τελείωσα το σχολείο σε ένα από τα καλύτερα δημόσια της πόλης, που αντικείμενό του είναι η τέχνη, χωρίς να υστερεί σε τίποτα από τα υπόλοιπα, όλα τα μαθήματα διδάσκονται κανονικά! Υπολειτουργεί, όμως, όπως είναι η μοίρα ολόκληρης της τέχνης και του πολιτισμού στην Ελλάδα!

Πρόσφατα συνειδητοποίησα ότι δεν μάθαμε όλοι στο γυμνάσιο τί ρυθμού είναι ο Παρθενώνας ούτε ότι δεν έχει ευθείες γραμμές, δεν ακούσαμε για τις τοιχογραφίες στο παλάτι της Κνωσού ή για τις σπηλαιογραφίες… Όχι ιστορία τέχνης, λοιπόν, δε θα χρησιμεύσει ποτέ και σε κανέναν! Ούτε εικαστικά! Γιατί να ξέρεις να κατασκευάσεις κάτι όμορφο με τα χέρια σου; Να βάλεις σε αυτό ένα κομμάτι του εαυτού σου; Γιατί να ζωγραφίσεις; Δεν θα σου χρειαστεί! Δε θα είσαι χρήσιμος αν ξέρεις «απλά» να κάνεις τέχνη! Κανείς δε θα σε πάρει στα σοβαρά! Η μουσική ήταν πάντα «η ώρα του παιδιού». Γιατί να μην είναι, άλλωστε; Γιατί να μην έχεις την ευκαιρία να εκτονωθείς παράγοντας μουσική; Γιατί να μην μάθεις πώς η μουσική έφτασε σε αυτό που ακούμε εμείς σήμερα; Γιατί να μην ευαισθητοποιηθείς απέναντι σε αυτό που ονομάζεται κλασική μουσική και γενικεύεται από τους περισσότερους μέσα στον Μότσαρτ; Στο ρεμπέτικο; Στο παραδοσιακό τραγούδι; Γιατί να μην αποκτήσεις ακούσματα από μουσική άλλων πολιτισμών; Δε θα σου χρειαστούν όλα αυτά… Θα ακούς άκριτα αυτά που σου υποδεικνύει η κυρίαρχη κουλτούρα βαφτίζοντας ως “μπούρδα” ό,τι δεν σου δίδαξαν να κατανοείς…

Πριν αρκετά χρόνια, ξεκίνησε το ζήτημα των πτυχίων των πανεπιστημιακών τμημάτων θεάτρου. Ακόμα και σήμερα, τα πτυχία αυτά απειλούνται με την εξίσωσή τους με εκείνα των δραματικών σχολών, των ιδιωτικών αλλά και δημόσιων Ινστιτούτων Επαγγελματικής Κατάρτισης. Τείνει και αυτό προς την ιδιωτικοποίηση των πανεπιστημίων, φυσικά. Από ένα δημόσιο πανεπιστήμιο, λίγοι έχουν συμφέροντα… Αυτή η εξίσωση των –σαφώς- άνισων πτυχίων, απειλεί ακόμα και με κατάργηση τα πανεπιστημιακά τμήματα και όχι μόνο αυτά των Θεατρικών Σπουδών. Ας γίνει η αλληλεγγύη τρόπος ζωής και ας μην μένουν οι φοιτητές μόνοι σε αυτόν τον αγώνα τους. Κανείς να μη μένει μόνος στον αγώνα του. Αν δεν συνταχθούμε μαζί με όσους αγωνίζονται για τα δικαιώματά τους, όταν τους χρειαστούμε, δεν θα σταθούν δίπλα μας.

Μιλώντας για πτυχία πανεπιστημίων, ας αλλάξουμε λίγο το πρίσμα του φακού μας. Μετά από πολλές θυσίες και κόπους, έχοντας αφιερώσει πολύ χρόνο από την καλύτερη, όπως λένε, νιότη, καλούμαστε να βγούμε στην αγορά εργασίας. Ή μάλλον, στον αγώνα δρόμου για μια θέση εργασίας… Θέλουμε η δουλειά που θα βρούμε να έχει άμεση σχέση με το αντικείμενο των σπουδών μας και δεν θα το βάλουμε εύκολα κάτω. Με μία γερή δόση τύχης, τα αποτελέσματα δεν θα αργήσουν να φανούν! Για τους λιγότερο τυχερούς, η δουλειά θα είναι απλά ένας τρόπος βιοπορισμού και εξόφλησης μετεκπαιδεύσεων, σεμιναρίων και μεταπτυχιακών ώστε η επόμενη απόπειρα να είναι πιο καρποφόρα.

Έρχεται η ώρα να υπογραφεί η σύμβαση και συνειδητοποιείς ότι σε πολλές –αν όχι στις περισσότερες- περιπτώσεις, το πτυχίο σου δεν αναγνωρίζεται καθώς χωρίς αυτό, κοστίζεις λιγότερα χρήματα. Σιγά-σιγά αναγκάζεσαι να βγεις στο εξωτερικό, για σπουδές, αλλά και για δουλειά. Με την ελπίδα, τόσο να αναγνωριστεί το πτυχίο σου όσο και με την αντίστοιχη δουλειά εκτός του αντικειμένου σου, να μπορείς να ζεις ευκολότερα απ’ ότι εδώ… Πρέπει, βέβαια, να επιλέξεις με προσοχή τη χώρα που θα μεταναστεύσεις, αφού σε πολλές επικρατεί η ίδια κατάσταση και ας μην το παραδέχονται τα Μ.Μ.Ε. Μετά απ’ όλα αυτά, έρχονται και σε κατηγορούν ότι δεν πάλεψες όσο έπρεπε και με την πρώτη αναποδιά έφυγες από την Ελλάδα. Τα δικά σου φτερά, όμως, είναι ήδη «φαγωμένα», λες και δεν θα ήθελες να έχεις την ευκαιρία να ζεις καλά στον τόπο με τους ανθρώπους του οποίου, μοιράζεσαι και γλώσσα και κουλτούρα.

Η λέξη «κουλτούρα» μου φέρνει στο μυαλό ανθρώπους αγαπημένους γύρω από ένα στρωμένο τραπέζι, να συζητούν και να γελούν μεγαλόφωνα. Μια αρκετά «ελληνική» εικόνα. Επίσης, αφήνει και μια γεύση από αυτή τη φιλοξενία που πολλοί έχουν υμνήσει. Αυτές οι εικόνες, εκτός των άλλων θυμίζουν και το περίφημο ελληνικό καλοκαίρι. Γι’ αυτό μίλησε και ο διάσημος Τομ Χανκς πριν από καιρό, περιγράφοντας τους Έλληνες ως εκείνους που γλεντούν κάθε βράδυ μέχρι πρωίας στις ταβέρνες και μαλώνουν για το ποιος θα πληρώσει τον λογαριασμό. Αυτό δεν απέχει πολύ από τα γραφικά στιγμιότυπα που βλέπουμε παίρνοντας, ίσως και μέρος σε πολλά από αυτά. Το φαγητό φέρνει κοντά τους ανθρώπους και το ότι μαλώνουμε για τον λογαριασμό, ίσως είναι και φιλότιμο. Με την περιγραφή του διάσημου ηθοποιού, όμως, συνεχίζουμε να είμαστε οι «τεμπέληδες που τρώνε τα λεφτά της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις ταβέρνες». Θαρρείς και τα λεφτά της Ε.Ε. πηγαίνουν στον λαό και όχι στην Κυβέρνηση. Σε αυτήν την Κυβέρνηση που φέτος, παρά το πρώτο, ανυπόφορο, εξάμηνο του έτους, μιλά για τουρισμό. Για ποιον τουρισμό, όταν οι άνθρωποι που ζουν και εργάζονται σε αυτή τη χώρα, δεν έχουν τα χρήματα ή τον χρόνο –αναγκασμένοι, συχνά, να κάνουν δύο δουλειές προκειμένου να βγάλουν τα προς το (αξιοπρεπές) ζην- καθώς δουλεύουν για να απολαύσουν οι τουρίστες από το εξωτερικό (τους οποίους, προσωπικά, συμπαθώ ιδιαίτερα) τις διακοπές τους στην Ελλάδα; Ή όταν τους είναι πιο εύκολο να πληρώσουν λίγες μέρες στο εξωτερικό παρά σε ένα ελληνικό νησί; Γιατί να μη δίνεται η ίδια προσοχή και στον εσωτερικό τουρισμό;

Οι νομοθέτες της ίδιας Κυβέρνησης που δεν δίνει στους πολίτες την ευκαιρία λίγου ποιοτικού χρόνου για να απολαύσουν το «ελληνικό καλοκαίρι», ή τα χρήματα που θα μπορούσαν να δοθούν για την παρακολούθηση μιας συναυλίας ή μιας θεατρικής παράστασης, πουλάει μέρος της δημόσιας περιουσίας, κομμάτια δημόσιου χώρου, ακόμα και το νερό σε μεγαλοϊδιοκτήτες, τώρα, αποφασίζει να «σώσει» το περιβάλλον… Αποφασίζει να το σώσει με έναν ιδιαίτερο τρόπο, όμως. Δημιουργεί αιολικά πάρκα αποψιλώνοντας δάση και καταστρέφοντας βουνά ενώ επιτρέπει κυνηγετικές και αλιευτικές δραστηριότητες σε προστατευμένες περιοχές όπου ζουν σπάνια είδη ζώων που απειλούνται με εξαφάνιση. Ενώ σε μια προσπάθεια να ομορφύνουν το κέντρο της πρωτεύουσας, φύτεψαν λουλούδια σε τσίγκινες ζαρντινιέρες, χωρίς σύστημα ποτίσματος, της οποίες τοποθέτησαν κάτω από τον αττικό ήλιο. Τα αποτελέσματα είναι γνωστά…

Ταυτόχρονα, έχοντας καταπατήσει όλα τα εργασιακά δικαιώματα, τώρα, ψηφίστηκε ο νόμος που καταργεί το δικαίωμα των πολιτών να συγκεντρώνονται και να διαδηλώνουν ενώ η αστυνομία έχει μετατραπεί σε κράτος εν κράτει…

Άραγε, για πόσο ακόμα θα μένουμε παθητικοί θεατές όλων αυτών των εξελίξεων; Θα βγούμε να διεκδικήσουμε αυτά που μας αξίζουν;