TOP

ΝΙΚΟΛΕΝΑ ΚΑΛΑΪΤΖΑΚΗ: «ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΖΕΙ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΕΜΑΣ ΚΑΙ ΟΣΟΥΣ ΤΗΝ ΑΓΑΠΑΝΕ. ΑΚΟΜΑ ΚΙ ΑΝ ΦΥΓΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΕΦΗΜΕΡΟΙ, ΕΚΕΙΝΗ ΘΑ ΑΝΑΣΑΙΝΕΙ ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΘΑΝΑΤΗ»

Συνέντευξη:Αγγελική Κερπιτσοπούλου

Η Νικολένα Καλαϊτζάκη είναι Ιστορικός και Κριτικός της Τέχνης, Επιμελήτρια Εκθέσεων, ΜΑ Δημοσιογράφος και MSc Παιδαγωγός. Σπούδασε “Ιστορία & Αρχαιολογία” στη Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με ειδίκευση στην “Αρχαιολογία και Ιστορία της Τέχνης”. Στη συνέχεια, έλαβε εξειδικευμένες επιμορφώσεις: στην “Πολιτιστική Επιχειρηματικότητα”, τη “Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων” (ΕΚΠΑ) και στο «Art-Therapy / Θεραπεία μέσω της Τέχνης» (Πανεπιστήμιο Αιγαίου). Είναι κάτοχος του μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών “Σύγχρονες Δημοσιογραφικές Σπουδές” του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου, όπου υπήρξε υπότροφος Αριστείας καθόλη τη διάρκεια των σπουδών της. Σήμερα, συνεχίζει με έναν δεύτερο κύκλο μεταπτυχιακών σπουδών στην “Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση .Με αφορμή την καινούργια της έκθεση Ασκητική σας παραθέτουμε την συνέντευξη που έδωσε στη θεωρητικό της τέχνης και των Νέων Μέσων, Αγγελική Κερπιτσοπουλου

Νίκος Καζαντζάκης: “Ασκητική”…λοιπόν…τι σημαίνει για εσάς ο τίτλος της έκθεσης; 

Η “Ασκητική” του Νίκου Καζαντζάκη αποτελεί για μένα ένα από τα πιο εμπνευσμένα, πνευματικά δημιουργήματα που έχουν διαχρονικά υπάρξει. Συνιστά ένα μεγαλειώδες φιλοσοφικό πόνημα, στοχαστικό, με θεολογικές και πολιτικές προεκτάσεις, το οποίο αποζητά να ερμηνεύσει και να αποκωδικοποιήσει το νόημα της ύπαρξης του ανθρώπου, ο οποίος μέσα από διαρκή και επίπονο αγώνα, μέσα από μάχες, νίκες, ήττες, χαρές, πόνο και λύπες, μέσα από την υλοποίηση ή ματαίωση των ονείρων του, πετυχαίνει με πείσμα και άτρωτη εσωτερική πυγμή να αναδειχτεί στο ύψιστο του “υπερανθρώπου” που μπορεί θαρρετά, με καρδιά, να δηλώνει ως το τέλος: «Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβούµαι τίποτα, […], είµαι λεύτερος».

Χαρά και λύπη, ή χαρμολύπη (;), ζωή και θάνατος, ή κάτι παραπέρα (;). Άβυσσος, ψυχή φθαρτή και σώμα άφθαρτο, ή το αντίστροφο (;). Ποια η σημασία των αντιθετικών διπόλων στα έργα τα οποία θα παρουσιαστούν;

Τα έργα της έκθεσης αντλούν την έμπνευση τους από το βιβλίο “Ασκητική”, με τον κάθε καλλιτέχνη να παραθέτει την προσωπική του εικαστική αφήγηση, η οποία προκύπτει μέσα από την πνευματική αλληλεπίδραση του με το εν λόγω πόνημα. Έτσι λοιπόν, τα έργα που παρουσιάζονται στην έκθεση πραγματεύονται θεματολογικά το αιώνιο αίνιγμα της ζωής και του θανάτου, τη χαρά και τη λύπη που συνοδεύουν τις στιγμές της επίγειας, φθαρτής και άφθαρτης περιήγησης και γενικότερα αγκαλιάζουν την έννοια της ελευθερίας, επιχειρούν να δώσουν μορφή στην ψυχή, να μας ταξιδέψουν στη σκοτεινή αγκαλιά της αβύσσου, στην απεραντοσύνη του ουρανού ή να μας δείξουν ακόμα και τον θεό. 

Ο Καζαντζάκης ολοκλήρωσε το σύγγραμμα του μεταξύ του 1922-1923. Πόσο επίκαιρος θεωρείτε ότι είναι σήμερα  ο Νίκος Καζαντζάκης και η “Ασκητική” του;

Η “Ασκητική” του Νίκου Καζαντζάκη συνιστά ένα πνευματικό δημιούργημα μεγαλειώδες και διαχρονικό που καταφέρνει να ανήκει σε κάθε εποχή. Και αυτό γιατί, η κύρια αποσταγματική του διδαχή, όπως εγώ προσωπικά τουλάχιστον το εκλαμβάνω, είναι πως ο άνθρωπος εάν έχει πίστη στον εαυτό του και ψυχική αντοχή έχει τη δύναμη να πετύχει τα πάντα κόντρα σε όλα τα εμπόδια, τις προβλέψεις και τις αντιξοότητες της διαδρομής• είναι ο ίδιος ο δημιουργός της πραγματικότητας που θέλει, από καρδιάς, να ζει. Υπάρχει, αλήθεια, τόση αισιοδοξία πίσω από αυτό! Η “Ασκητική” νιώθω πως μας ξεκουνάει από τη μιζέρια της βόλεψής μας και μας λέει: «Σήκω τώρα και Ζήσε! Φτάσε στα όνειρά σου!». Και συχνά τη χρειαζόμαστε αυτήν τη φωνή…

Σκοπός της εφήμερης ζωής είναι η αθανασία…λέει ο Καζαντζάκης στην “Ασκητική” του. Σκοπός της Τέχνης;

Σκοπός της Τέχνης είναι να ζει μέσα από εμάς και όσους την αγαπάνε. Ακόμα κι αν φύγουμε εμείς οι εφήμεροι…εκείνη θα ανασαίνει γιατί είναι αθάνατη• θα τη χαίρονται τουλάχιστον οι επόμενες γενιές (!)

Γιατί επιλέξατε τον συγκεκριμένο χώρο ως τόπο φιλοξενίας της παρούσας έκθεσης;

Λειτουργώ πάντοτε σύμφωνα με την καρδιά, το μυαλό, τη διαίσθηση και το ένστικτό μου, τόσο σε προσωπικό, όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο.

Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι ο συνταιριασμός διαφορετικών καλλιτεχνών με κοινό στόχο σε μια έκθεση; 

Ο συνταιριασμός διαφορετικών καλλιτεχνών είναι το πιο αγαπημένο κομμάτι της δουλειάς μου. Έχω αποκτήσει την εμπειρία, ώστε να τα βάζω όλα σε “επιμελητική τάξη”, με απώτερο σκοπό την εκπλήρωση του κοινού μας στόχου που είναι μια έκθεση σύγχρονη, ποιοτική, ενδιαφέρουσα και ελκυστική για το κοινό.

O Καζαντζάκης χαρακτηρίζει το έργο του “Ασκητική”, ως ενα καθαρά θεολογικό έργο. Κατά πόσο και πώς, αυτή η κατεύθυνση διαφαίνεται τόσο στο στήσιμο, όσο και στο περιεχόμενο της έκθεσης;

Θεωρώ πως ο αναγνώστης ενός πνευματικού δημιουργήματος, ενός βιβλίου εν προκειμένω, όπως ακριβώς και ο θεατής ενός εικαστικού έργου έχουν την ελευθερία του να ερμηνεύσουν το περιεχόμενο του κατά τον τρόπο που το αντιλαμβάνονται. Ο καθένας μας βλέπει, αυτό που μπορεί να δει και αντίστοιχα νιώθει, αυτό που μπορεί να νιώσει. Στην περίπτωση που μπορεί να δει ή να νιώσει το κάτι παραπέρα, αυτό είναι καλό για την εξέλιξή του. Ο λατρεμένος Καζαντζάκης πράγματι χαρακτήριζε το έργο του “Ασκητική” καθαρά θεολογικό και σίγουρα δε θα τολμούσα να πάω κόντρα σε αυτό (!), όμως για μένα, παραδείγματος χάριν, η “Ασκητική” είναι κάτι πέρα από αυτό, “ένας ύμνος της ζωής”, ένα εξαίρετο “εγχειρίδιο αυτοβελτίωσης” που δίνει τροφή για σκέψη και δράση.

Θα ήθελα να ευχαριστήσω από καρδιάς τη Νικολενα Καλαϊτζάκη για τη συνέντευξη που μου παραχώρησε και να της ευχηθω κάθε επιτυχία.

Συνέντευξη:Αγγελική Κερπιτσοπούλου

Η Αγγελική Κερπιτσοπούλου γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη. Θεωρητικός της τέχνης και των Νέων Μέσων και Ψηφιακής Κουλτούρας. Κύρια ενδιαφέροντα των ερευνητικών της εργασιών είναι η αναζήτηση του είναι του κάθε πράγματος ή έννοιας, καθώς και η κοινωνική αλλαγή τόσο μέσα από την τέχνη όσο και από τα νέα μέσα.

Πρόσφατα ξεκίνησε τις σπουδές της στο τμήμα Μουσειολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμού του Αριστοτελείου πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.