ΝΙΚΟΛΕΝΑ ΚΑΛΑΙΤΖΑΚΗ:ΘΕΩΡΩ ΠΩΣ ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ, Η ΨΥΧΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ
Συνέντευξη:Αγγελική Κερπιτσοπούλου
Η Νικολένα Καλαϊτζάκη είναι Ιστορικός και Κριτικός της Τέχνης, Επιμελήτρια Εκθέσεων, ΜΑ Δημοσιογράφος και MSc Παιδαγωγός. Σπούδασε “Ιστορία & Αρχαιολογία” στη Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με ειδίκευση στην “Αρχαιολογία και Ιστορία της Τέχνης”. Στη συνέχεια, έλαβε εξειδικευμένες επιμορφώσεις: στην “Πολιτιστική Επιχειρηματικότητα”, τη “Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων” (ΕΚΠΑ) και στο «Art–Therapy / Θεραπεία μέσω της Τέχνης» (Πανεπιστήμιο Αιγαίου). Είναι κάτοχος του μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών “Σύγχρονες Δημοσιογραφικές Σπουδές” του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου, όπου υπήρξε υπότροφος Αριστείας καθόλη τη διάρκεια των σπουδών της. Σήμερα, συνεχίζει με έναν δεύτερο κύκλο μεταπτυχιακών σπουδών στην “Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Σας παραθέτουμε την συνέντευξη που έδωσε στη θεωρητικό/ιστορικό της τέχνης και των Νέων Μέσων – Μουσειολόγο, Αγγελική Κερπιτσοπουλου.

– Το χρώμα συνόδευσε τις εξελίξεις των μεγαλύτερων κινημάτων στην Ιστορία της Τέχνης. Είναι το χρώμα σήμερα ένα κυρίαρχο μέσο στην εικαστική παραγωγή ή έχει περάσει σε δεύτερο πλάνο, όσο πιο αφαιρετικοί γίνονται οι καλλιτέχνες;
Κάθε δημιουργός εκφράζεται διαφορετικά, μέσα από τον δικό του ξεχωριστό και μοναδικό τρόπο, μιας που η Τέχνη συνιστά μία καθαρά προσωπική υπόθεση, τόσο σε επίπεδο παραγωγής, όσο και σε επίπεδο πρόσληψης, ερμηνείας και αξιολόγησης της. Άλλοι στρέφονται στον ρεαλισμό, άλλοι στον σουρεαλισμό, στην αφαίρεση, στη γεωμετρία και σε οτιδήποτε άλλο τους ικανοποιεί τα γούστα και τα αισθητικά κριτήρια. Κατά τον ίδιο τρόπο, άλλοι δίνουν έμφαση στο χρώμα και άλλοι στο σχέδιο, και άλλοι και στα δύο αυτά, συνδυαστικά.

– Η επίδραση του χρώματος στα συναισθήματα και τις αντιδράσεις των ανθρώπων είναι καταλυτική. Τι να περιμένουμε λοιπόν από μια έκθεση, η οποία είναι βασισμένη στο χρώμα;
Πράγματι, τα έντονα χρώματα, γενικοτέρα, έχουν από την φύση τους την δύναμη να τραβούν το βλέμμα. Μέσα από τις σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ τους, μέσα από τις αρμονίες, τις συμφωνίες, τις αντιθέσεις και τις δυναμικές τους ποιότητες, τα έργα, μας ταξιδεύουν σε πολύχρωμους κόσμους φαντασίας, ζωηρούς, γεμάτους συναίσθημα, φλογερούς, παθιασμένους, φωτεινούς, σκοτεινούς, αισιόδοξους, αλλά και θλιμμένους.
– Κατά τον Johannes Itten, ένας κόσμος χωρίς χρώμα είναι νεκρός: καθώς η φλόγα παράγει φως, το φως παράγει χρώμα. Καθώς ο ήχος δίνει χρώμα στην προφορική λέξη, το χρώμα δίνει πνευματικότητα στην εικόνα. Η αρμονία είναι μια ισορροπία, μια συμμετρία των δυνάμεων. Από την εμπειρία σας στον εικαστικό χώρο είναι το χρώμα αυτό το οποίο φέρνει την εσωτερική αρμονία της εικόνας, και αν ναι, πώς;
Θεωρώ πως το χρώμα είναι το συναίσθημα, η “ψυχή” του έργου.

– Ποιες οι προκλήσεις για τον επιμελητή τέχνης στο να παρουσιάσει μια ομαδική έκθεση με μοναδικό κοινό γνώμονα την χρήση του έντονου χρώματος και πώς ήρθε η λύση αυτής της προβληματικής συνδυασμού ετερόκλητων στοιχείων, τα οποία συνδέονται με το χρώμα;
Στην έκθεση, εξαρχής, είχα ενημερώσει τους εικαστικούς πως η θεματική της είναι τελείως ελεύθερη, επομένως δεν αντιμετώπισα κάποια ιδιαίτερη δυσκολία σε σχέση με το ζήτημα του συνδυασμού ετερόκλητων στοιχείων σε επίπεδο απεικονιστικού περιεχομένου. Φρόντισα όμως να υπάρχει αρμονική συνδιαλλαγή μεταξύ των έργων στον εκθεσιακό χώρο, σε επίπεδο “στησίματος”, τοποθετώντας τα έργα με τρόπο ταιριαστό το ένα με το άλλο, που να διευκολύνει τον θεατή να τα δει και να τα επεξεργαστεί, μεμονωμένα, αλλά και συνδυαστικά, χωρίς να χάνεται το βλέμμα του μέσα στα πολλά χρώματα και την διαφορετικότητα τους.

– Το χρώμα δημιουργεί στον θεατή μια αυτοματοποιημένη σχεδόν αντίδραση παρόμοιας αυτής της συγκίνησης. Το σχήμα, εν αντιθέσει, λειτουργεί πιο ενεργά. Έχουμε στην συγκεκριμένη έκθεση έργα που συνδυάζουν χρώμα και σχήμα και πώς συνυπάρχουν αρμονικά σε μια τόσο έντονη χρωματική παλέτα;
Στην έκθεση υπάρχει ποικιλία εικόνων, σχημάτων και χρωμάτων. Άλλα έργα είναι ρεαλιστικά, άλλα σουρεαλιστικά και άλλα αφαιρετικά. Η θεματολογία τους περιλαμβάνει από νεκρά φύση και σκηνές της καθημερινής ζωής, μέχρι και φυσικά και αστικά περιβάλλοντα και πορτρέτα. Θεώρησα πως θα είχε ενδιαφέρον αυτή η ελεύθερη συνομιλία μεταξύ των έργων εστιάζοντας – παρά τις διαφορές τους – στο κοινό τους σημείο που είναι το χρώμα.

– Αν ως δια μαγείας αφαιρούσατε το χρώμα από την συγκεκριμένη έκθεση πιστεύετε θα υπήρχε η ίδια δυναμική ή το χρώμα είναι αυτό που γεννάει και προσδίδει την εικαστική ενέργεια των έργων;
Σίγουρα το χρώμα διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλο στα έργα της έκθεσης μας. Καθώς, ο στόχος μας ήταν εξαρχής η ανάδειξη του χρώματος θεωρώ πως το τελικό αποτέλεσμα της έκθεσης ικανοποίησε τον σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκε, και είμαι ευτυχής, δεδομένου ότι έλαβε εξαιρετικές κριτικές.
Συνέντευξη:Αγγελική Κερπιτσοπούλου
Η Αγγελική Κερπιτσοπούλου γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη.
Σπούδασε Θεωρητικός & Ιστορικός της τέχνης στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών Αθήνας και το πρώτο μεταπτυχιακό της στην Ψηφιακή Κουλτούρα & Νέα Μέσα στο Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης.
Πρόσφατα απέκτησε το δεύτερο Μεταπτυχιακο της Δίπλωμα στη Μουσειολογία & Διαχείριση Πολιτισμού του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Κύρια ερευνητικά της ενδιαφέροντα είναι τόσο η κοινωνική αλλαγή μέσα από την τέχνη, όσο και αλληλεπίδραση των νέων τεχνολογιών σε αυτή και στο Νέο Μουσείο.
