ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΙΔΙΑ

Άρθρο του Παύλου Παυλίδη

Οι ελληνικές πόλεις νοσούν. Οι πολιτευοµενοι και διαχειριστές των κοινών δωροδοκούνται και εξαγοράζονται. Κι όσο για τη μεγάλη µάζα των πολιτών, είτε δεν αντιλαμβάνονται τα όσα διαπράττουν οι κυβερνώντες, είτε τα αντιλαμβάνονται αλλά δεν αντιδρούν, βυθισμένοι όπως είναι στη ραστώνη και την άνεση της καθημερινότητας. Από τούτη την αρρώστια έχουν προσβληθεί παντού οι πάντες – απλώς, ο καθένας τρέφει την ψευδαίσθηση ότι η συμφορά δεν θα χτυπήσει τη δική του πόρτα, αλλά θα διασφαλίσει τα δικά του συμφέροντα εκμεταλλευόμενος τους κινδύνους των άλλων (…)

Αφήσατε όλον αυτό τον καιρό να κυλήσει µε συνεχείς αναβολές, μετάθεση των ελπίδων σας σε άλλους, αλληλοκατηγορίες και καταγγελίες. Αυτά συνεχίζετε να κάνετε και σήμερα (…)

Στρέψτε το βλέµµα προς τους σημερινούς πολιτικούς: άλλοι από φτωχοί έγιναν πάμπλουτοι, άλλοι από άσημοι χόρτασαν τιμές, ορισμένοι έφτιαξαν σπίτια δίπλα στα οποία τα δημόσια οικοδομήματα είναι πιο σεμνά, κι όσο ο πλούτος της πόλης ελαττωνόταν, τόσο ο δικός τους αύξανε.

Αποσπάσµατα από τους λόγους του Δηµοσθένη προς τους Αθηναίους πολίτες τον 4ο αιώνα π.Χ.  Πηγή το βιβλίο «Δηµοσθένης – Ισοκράτης, Η Παρακµή του Δήµου» (εκδ. Ροές. Επιλογή – απόδοση: Αλέξανδρος Βέλιος)

Αν και αυτά τα λόγια πρωτοειπώθηκαν 2.500 χρόνια, παρ’όλα αυτά παραμένουν ανατριχιαστικά επίκαιρα. Τα συγκεκριμένα κείμενα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως απόδειξη ότι είμαστε απόγονοι των Αρχαίων Ελλήνων. Κάνουμε τα ίδια λάθη ανά τους αιώνες. Γιατί δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από αυτά? Γιατί ενώ οι υπόλοιποι λαοί προχωρούν, εμείς μένουμε κολλημένοι στο παρελθόν μας? Θαυμάζουμε και επικαλούμαστε την δημιουργικότητα και την εξυπνάδα των προγόνων μας αλλά μιμούμαστε μόνο τα λάθη τους.

Ο μέσος Έλληνας δεν είναι ούτε πιο έξυπνος ούτε πιο χαζός από το μέσο Ευρωπαίο. Γιατί, λοιπόν, δεν μπορούμε να εξελιχθούμε? Γιατί οι χώρες τις δύσης μας φτάσανε και μας ξεπέρασαν?

Γιατί οι υπόλοιποι κατάφεραν να προσαρμοστούν στις αλλαγές. Μπόρεσαν να συμβαδίσουν με τις εξελίξεις.

Αντίθετα οι Έλληνες θέλουμε την αλλαγή (αυτή χρησιμοποιήθηκε και σαν βασικό επικοινωνιακό όχημα της μεγαλύτερης μεταπολιτευτικής απάτης) αλλά δεν θέλουμε να αλλάξουμε τον εαυτό μας. Τουλάχιστον όχι μέχρι να αλλάξουν ολοι οι υπόλοιποι.

Όταν είμαστε πεζοί, θέλουμε να σταματάνε τα αυτοκίνητα για να περνάμε. Αλλά όταν οδηγούμε, κορνάρουμε τους πεζούς που θέλουν να διασχίσουν τους δρόμους.

Μας ενοχλούν τα διπλοπαρκαρίσματα αλλά εμείς «πέντε λεπτάκια θα το αφήσουμε για να κάνουμε τη δουλίτσα μας».

Κατηγορούμε το δημόσιο αλλά, οι περισσότεροι, προσπαθούμε να μπούμε σε αυτό.

Απαιτούμε σεβασμό αλλά σπάνια το δείχνουμε.

Θέλουμε να μην ξεβολευτούμε από την καθημερινότητα μας. Να αλλάξουν όλα γύρω μας προς το καλύτερο και αφού σιγουρευτούμε ότι όλα είναι καλά τότε να προσαρμοστούμε και εμείς στα νέα δεδομένα. Και σίγουρα υπάρχουν και οι εξαιρέσεις. Σίγουρα υπάρχουν κάποιοι που αλλάζουν νωρίτερα από την κοινωνία αλλά είναι η εξαίρεση. Και τους λίγους, οι πολλοί τους κρατάνε πίσω.

«Με φωτιά και με μαχαίρι πάντα ο κόσμος προχωρεί» έγραψε ο Γκάτσος και εμείς τα ζήσαμε όλα. Και τη φωτιά και το μαχαίρι. Και παρ’ όλα αυτά είμαστε αγκιστρωμένοι σε ένα δικό μας σύμπαν. Σε ένα σύμπαν όπου όλοι μας μισούν γιατί έχουμε το καλύτερο «οικόπεδο» του πλανήτη. Σε ένα σύμπαν που όταν εμείς δημιουργούσαμε τη δημοκρατία, οι ευρωπαίοι τρώγανε βελανίδια.

Κοινοτυπίες θα σκεφτεί κάποιος. Και δεν θα διαφωνήσω μαζί του. Ξεκίνησα με το κείμενο του Δημοσθένη και προσπάθησα να γράψω τις πιο κοινότυπες φράσεις σχετικά με τον «Ελληνάρα», για να καταλήξω στο ερώτημα μου.

Αφού βλέπουμε το λάθος μας, γιατί δεν κάνουμε τίποτα για να το αλλάξουμε; Ζούμε στην εποχή της πληροφορίας. Μπορούμε να βρούμε εύκολα τι κάνουν σωστά οι υπόλοιποι, γιατί δεν τους αντιγράφουμε;  Αναγνωρίζουμε τι κάνουμε λάθος, μπορούμε να βρούμε τι κάνουν σωστά οι άλλοι και μετά ξανακάνουμε τα ίδια λάθη που μας διατηρούν στο συγκεκριμένο σημείο.  Έχουμε όλοι μας ταξιδέψει, κάποιοι περισσότερο και κάποιοι λιγότερο, και μπορούμε να δούμε ότι η Ελλάδα δεν είναι αυτό που μας φύτεψαν στο μυαλό μας. Υπάρχουν και άλλες χώρες που είναι εξίσου όμορφες, με ανθρώπους που είναι πιο φιλόξενοι από τον σύγχρονο Έλληνα, με καλύτερες παραλίες, με καλύτερο επίπεδο παροχής υπηρεσιών και με ποιότητα ζωής. Βέβαια, όπως, σε όλα τα παραμύθια έτσι και στο δικό μας υπάρχει ο κακός λύκος. Καμία χώρα δεν είναι παράδεισος επι γης.

Δυστυχώς ούτε η Ελλάδα. Και το πρώτο βήμα για την λύση του προβλήματος της Ελλάδος είναι να δούμε το πρόβλημα. Αν θέσουμε σωστά το πρόβλημα τότε θα έχουμε ένα πολύ μεγάλο μέρος της λύσης μπροστά μας.

Πριν αιώνες οι Έλληνες παρήγαγαν πολιτισμό άρα η παραγωγή πολιτισμού δεν είναι το φόρτε μας, τουλάχιστον στην σημερινή εποχή. Πριν δεκαετίες οι Ελληνες ήταν φιλόξενοι όταν ακόμα τα λεφτά των τουριστών δεν τους είχαν πονηρέψει άρα, πλέον,  είμαστε επιχειρηματίες στον κλάδο του τουρισμού. Ελάχιστα είναι τα σημεία στην σύγχρονη Ελλάδα που παρέχουν υπηρεσίες υψηλής ποιότητας άρα το προϊόν που πουλάμε είναι κακής ποιότητας. Η παιδεία του μέσου Ελληνα είναι ένα μείγμα αναρχικού ατομιστή με κοινωνικό αντιφρωνούντα.

Άρα έχουμε πρόβλημα παιδείας, χωρίς πρωτογενή παραγωγή, με κακές επίπεδο παροχής υπηρεσιών, διαστρεβλωμένη οπτική της κανονικότητας και με σοβαρά προβλήματα παιδείας. Άρα τι κάνουμε?

Και για όλα αυτά η λύση είναι μια. Ατομική ευθύνη. Πρέπει να αρχίσουμε να είμαστε υπεύθυνοι πολίτες.

Χρειαζόμαστε παιδεία και όχι μόνο εκπαίδευση. Οι γονείς μαθαίνουν τα παιδιά να σέβονται, να σκέφτονται, να είναι δίκαια, να μην είναι ρατσιστές και γενικότερα οι γονείς είναι αυτοί που δίνουν την παιδεία. Το σχολείο κοινωνικοποιεί και δίνει τα εφόδια για τις σπουδές.

Πριν κατηγορήσουμε τις κυβερνήσεις που κατέστρεψαν την πρωτογενή παραγωγή, ας κοιτάξουμε στο κύκλο μας πόσους ξέρουμε που παραγγέλνουν delivery καφέ στο σπίτι? Ή πόσους ξέρουμε που έχουν χωράφια και ή δεν τα δουλεύουν ή βάζουν εργάτες, κυρίως μετανάστες, να τα δουλεύουν?

Ας ανοίξουμε τα μάτια μας να δούμε τις σημαίνει παρέχω υπηρεσίες. Η εποχή που ένα δωμάτιο με έναν ανεμιστήρα οροφής, μια ντουλάπα και ένα κρεββάτι ήταν αξιοπρεπές κατάλυμα έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Δεν είναι κακό να αντιγράφουμε ή να μιμούμαστε να καλά που κάνουν οι καλύτεροι μας. Το να συγκρινόμαστε με τους καλύτερους, μόνο να μας βελτιώσει μπορεί. Το να παίρνουμε ιδέες και να τις προσαρμόζουμε στην δική μας πραγματικότητα είναι ένας τρόπος να εξελιχθούμε. Αν, όμως, απλά μιμούμαστε τους άλλους τότε απλά μαϊμουδίζουμε.

Ατομική ευθύνη, λοιπόν. Οι κοινωνίες δεν αλλάζουν μόνες τους. Δεν αλλάζουν μαγικά. Για να αλλάξει η κοινωνία, πρέπει να αλλάξουν τα συστατικά της. Και τα συστατικά των κοινωνιών είναι οι πολίτες. Οι υπεύθυνοι πολίτες. Άρα για να αλλάξει μια κοινωνία πρέπει να αλλάξουν οι πολίτες που την απαρτίζουν. Έτσι γίνεται πάντα. Ποτέ μια κοινωνία δεν άλλαξε από μόνη της. Πάντα οι πολίτες της, την άλλαζαν. Αν, λοιπόν, θέλουμε μια καλύτερη κοινωνία, πρέπει να γίνουμε καλύτεροι πολίτες εμείς. Όσο εμείς δεν αλλάζουμε θα είμαστε καταδικασμένοι να κάνουμε τα ίδια και τα ίδια λάθη. Ξανά και ξανά.

Σύνταξη:Παύλος Παυλίδης

Γεννήθηκα στην Γερμανία (τότε Δυτική Γερμανία) το 1975. Μεγάλωσα, πήγα σχολείο και τελικά έφυγα από την Παλαιοκώμη Σερρών το 1994 για να σπουδάσω. Το 2000 τελείωσα και το ΜΒΑ και μετά από ένα σύντομο πέρασμα στον ελληνικό στρατό, βγήκα στην αγορά εργασίας. Κατέληξα για πολλά χρόνια στέλεχος σε πολυεθνική εταιρία.

Αλλά αν για κάτι είμαι περήφανος είναι γιατί μπορώ να σκέφτομαι.

Τα υπόλοιπα θα τα πουν οι άνθρωποι που με γνωρίζουν.

Αγαπημένο μου quote, από την «Ασκητική» του Καζαντζάκη:

«’Ο,τι δεν συνέβη ποτέ, είναι ό,τι δεν ποθήσαμε αρκετά»