ΠΑΝΟΣ ΤΣΑΓΓΑΡΗΣ:”ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗ ΔΟΥΛΕΙΑ ΜΟΥ ΠΡΟΣΠΑΘΩ ΝΑ ΑΠΟΤΥΠΩΣΩ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ(ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ) ΟΠΩΣ ΕΧΕΙ ΑΠΟΤΥΠΩΘΕΙ ΕΔΩ ΚΑΙ ΑΙΩΝΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ…”
Συνέντευξη:Αγγελική Κερπιτσοπούλου
Με αφορμή την ατομική του έκθεση στο Τελλόγλειο ο Πάνος Τσαγγάρης μίλησε στο thesculture.gr και στην ιστορικό τέχνης Αγγελική Κερπιτσοπούλου.
‘’ Μέσα από τη δουλειά μου προσπαθώ να αποτυπώσω την έννοια του χρόνου (και του χώρου) όπως έχει αποτυπωθεί εδώ και αιώνες από τις διάφορες πνευματικές παραδόσεις…’’
Η έκθεσή σου λέγεται Forever now… Αναρωτιέμαι, τι θα δούμε ;
Τα έργα που θα δείξω σε αυτήν την έκθεση είναι κυρίως καινούργια και έχουν δημιουργηθεί τους τελευταίους 4 μήνες στο ατελιέ μου στη Θεσσαλονίκη. Η έκθεση θα συμπεριλαμβάνει μια νέα σειρά από έργα σε καμβά, κάποια τύπωματα, σχέδια καθώς και ένα βίντεο. Η νέα αυτή σειρά έργων δημιουργήθηκε έχοντας κατά νου τη δημιουργία μιας έκθεσης που θα λειτουργεί ταυτόχρονα και σαν συμβολική διαδρομή για τον επισκέπτη. Ελπίζω μάλιστα ότι θα τον βάλει σε μια διαδικασία σκέψης και στοχασμού πανω στη έννοια του χρόνου.
Πλέον ζεις και εργάζεσαι στη Νέα Υόρκη. Ποια είναι η διαφορά στον κόσμο της τέχνης με την Ελλάδα;
Νομίζω ότι πρόκειται κυρίως για διαφορα μεγεθών και υποδομής. Νιώθω πραγματικά ότι η ελληνική εικαστική σκηνή και κυρίως αυτή της Αθήνας βρίσκεται σε περίοδο άνθησης. Τα τελευταία χρόνια έχουν ανοίξει παρα πολλοί νέοι εκθεσιακοί χώροι, κυρίως artist-run και non-for profit, και σε συνδυασμό με κάποια προγράμματα χρηματοδότησης καλλιτεχνών/εκθεσεων που έχουν ξεκινήσει, δημιουργούν ένα δημιουργικά γόνιμο έδαφος. Η Θεσσαλονίκη παρόλο που έχει όλες τις προδιαγραφές για να γίνει ένα σημαντικό πολιτιστικό κέντρο, έχει μείνει αρκετά πίσω σε αυτο το κομματι (συγκριτικά πάντα με την Αθήνα).
Γιατί επέλεξες να εκθέσεις στη Θεσσαλονίκη και μάλιστα στο Τελλόγλειο και γιατί τώρα;
Πριν από δύο χρόνια είχε περάσει από το ατελιέ που διατηρώ στη Θεσσαλονίκη (μια ευγενική χορηγία της Γκαλερί Καλφαγιαν) η διευθύντρια του ιδρύματος η κυρία Βουτηρά και τις είχε βρει τη δουλειά μου πολύ ενδιαφέρουσα. Τότε είχαμε συμφωνήσει να συνεργαστούμε με την πρώτη ευκαιρία.
Τι ρόλο παίζει η έννοια του χρόνου στη δουλειά σου; Πώς αυτή η έννοια σε επηρεάζει και στην καθημερινότητά σου;
Μέσα από τη δουλειά μου προσπαθώ να αποτυπώσω την έννοια του χρόνου (και του χώρου) όπως έχει αποτυπωθεί εδώ και αιώνες από τις διάφορες πνευματικές παραδόσεις που πια βρίσκεται σε απόλυτη συμφωνία με τις αντιλήψεις της σύγχρονης επιστήμης. Στην πράξη τα πράγματα είναι πιο πολυπλοκα γιατί λόγω των κατασκευαστικών περιορισμών που έχουμε σαν όντα μας είναι πολύ πιο δύσκολο να αντιληφθούμε πώς πραγματικά λειτουργεί το σύμπαν (και εμείς κατά συνεπεια). Οι πέντε αισθήσεις μάς κρατάνε φυλακισμένους σε αυτήν την πλασματικη υλική «πραγματικότητα», της οποίας σημαντικό κομμάτι είναι και ο χρόνος στη γραμμική του υπόσταση (παρελθόν-παρόν-μέλλον). Υπάρχουν βεβαίως τεχνικές που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε που μπορούν να μας βοηθήσουν να ερθουμε πιο κοντα στην πραγματικοτητα, ο διαλογισμός ίσως να είναι μάλιστα η πιο γνωστή από αυτές τις τεχνικές. Εμένα νιώθω ότι με έχει βοηθήσει πολύ σε αυτο το κομμάτι το παιχνίδι που κάνω καθημερινά με τις κόρες μου.
Έχεις αποφασίσει να δομήσεις την έκθεσή σου βάση το Hero’s Journey, του Τζόζεφ Καμπέλ…
To hero’s journey σχεδιάγραμμα είναι βασισμένο στη θεωρία του Monomyth, η οποια στηρίζεται στην παρατήρηση ότι τα βασικά αφηγηματικά στοιχεία των περισσότερων μεγάλων μύθων είναι κοινά ανεξάρτητα από την προέλευσή τους ή τον χρόνο δημιουργίας τους. Στηρίζοντας την έκθεση πάνω σε αυτό το σχεδιάγραμμα ο επισκέπτης δεν έχει απλώς τον ρόλο του παρατηρητή αλλά συμβολικά παίρνει πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτή τη διαδρομή από το φυσικό στο μεταφυσικό επίπεδο.
Μπορείς να μας πείς δυο λόγια για αυτό και το πώς προέκυψε αυτό το στησιμο;
Όταν επισκέφθηκα τον χώρο της έκθεσης για πρώτη φορά ένα από τα πράγματα που παρατήρησα είναι ότι ο χώρος δημιουργεί μια κυκλική νοητή πορεία, χωρίς να αφήνει περιθώρια αποκλίσεις στον επισκέπτη, δημιουργώντας έτσι μια ξεκάθαρη δεξιόστροφη διαδρομή, που ξεκινάει και τελειώνει στο ίδιο σημείο. Αυτό το ιδιαιτερο λοιπόν χαρακτηριστικο του χώρου ήταν που με ώθησε να δομησω την έκθεση με βάση το Hero’s Journey σχεδιάγραμμα του Joseph Campbell. Συνδυαστικά με το Hero’s journey, η έκθεση είναι επίσης “χτισμενη” πανω στο έργο μου “Time (between God and Naught)” το οποίο είναι βασισμένο σε ένα σβησμένο εξώφυλλο του περιοδικού Time, το οποίο σταδιακά από εντελώς μαύρο μεταμορφώνεται σε λευκό (μεσα απο 80 τυπωματα). Το “Time (between God and Naught)” θα καλύπτει τους τοίχους του εκθεσιακού χώρου λειτουργώντας σαν χάρτης για τους επισκέπτες ώστε να οδηγηθούν συμβολικά από το φυσικό επίπεδο, στο οποίο ο χρόνος ακολουθεί τη γνωστή γραμμική-πλασματική λόγο των περιοριστικης φυσιολογίας του ανθρώπου, πορεία του (παρελθόν-παρόν-μέλλον) στο μεταφυσικό επίπεδο στο οποίο ο χρόνος και ο χώρος δεν υπάρχουν παρά ένας αδιάσπαστους και ενιαίος ωκεανός ενέργειας. Πάνω σε αυτά επομένως τα 80 τυπώματα του ΤΙΜΕ θα τοποθετηθούν τα έργα που έχω ετοιμάσει για αυτήν την έκθεση σε σειρά που θα ανταποκρίνεται στα βασικά σημεία του Hero’s Journey.
Τι σημαίνει η έννοια της παροδικότητας για εσένα τόσο στη δουλειά σου όσο και ως άνθρωπος;
H
παροδικότητα σαν έννοια βρίσκεται στην καρδιά όλων των θρησκειών και
πνευματικών παραδόσεων, αλλα πια και στην πυρήνα της σύγχρονης επιστήμης. Μας
θυμίζει ότι τα πάντα στο σύμπαν είναι σε μια μόνιμη και αιώνια κατάσταση κίνησης και μετάλλαξης. Η
συνειδητοποίηση και κατανόηση αυτής της κυριαρχης αρχής μπορεί ταυτόχρονα να μας φέρει πιο κοντά στην απόλαυση και
εκτίμηση της κάθε στιγμής (του τώρα) αλλά και στη κατάργηση κάθε φόβου, που
είναι και ο στόχος. Η δουλειά και η έρευνα που κάνω γίνεται στο πλαίσιο αυτής
της προσπάθειας κατανόησης της περιοδικοτητας.
Παρότι ζεις και εργαζεσαι έξω, σε ενδιαφέρει
ιδιαιτέρως η κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα στην χώρα μας. Πως κατάφερες να
μείνεις ευαισθητοποιημένος και δημιουργικός πάνω σε αυτό το κομμάτι;
Παρόλο που η βάση μου είναι εκτός Ελλάδας τα τελευταία 20 χρόνια, φροντίζω να περνάω Τουλάχιστον 3 μήνες κάθε χρόνο εδώ. Όποτε δεν νιωθω σε καμία περίπτωση αποκομμένος από την πραγματικοτητα της χώρας. Τα έργα που έχω φτιάξει τα τελευταία χρόνια και είχαν σαν αφετηρία τα κοινωνικοπολιτικά προβλήματα που αντιμετώπιζε/ει η Ελλάδα ήταν φιλτραρισμένα μέσα από το ίδιο πρίσμα που περνάνε όλα τα έργα που φτιάχνω, όποτε δεν μιλαμε για μια ξέχωρη σειρά εργων αλλά για μια συνέχεια και εξέλιξη της δουλειάς μου.
Συνέντευξη:Αγγελική Κερπιτσοπούλου
Η Αγγελική Κερπιτσοπούλου γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη. Θεωρητικός της τέχνης και των Νέων Μέσων και Ψηφιακής Κουλτούρας. Κύρια ενδιαφέροντα των ερευνητικών της εργασιών είναι η αναζήτηση του είναι του κάθε πράγματος ή έννοιας, καθώς και η κοινωνική αλλαγή τόσο μέσα από την τέχνη όσο και από τα νέα μέσα.
Πρόσφατα ξεκίνησε τις σπουδές της στο τμήμα Μουσειολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμού του Αριστοτελείου πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.