ΚΩΣΤΑΣ ΓΑΚΗΣ: «ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΣΠΑΝΙΟ ΚΑΙ ΑΝΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΤΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΕΚΦΡΑΣΗΣ»

Συνέντευξη:Ευθύμιος Ιωαννίδης

O καταξιωμένος μουσικός, σκηνοθέτης, ηθοποιός, δραματουργός, συγγραφέας, Κώστας Γάκης μίλησε στο thessculture,gr με αφορμή την παράσταση «Ιστορία ενός σκύλου που τον έλεγαν πιστό». Ο ανήσυχος καλλιτέχνης σκηνοθετεί και διασκευάζει για το θέατρο, το αριστούργημα του Λούις Σεπούλβεδα, το οποίο μας μιλά για το στοιχείο της βίας, του διωγμού, του άδικου ξεριζωμού, των Mapuche, οι οποίοι μέσα από τη φιλοσοφία τους μας χαριτώνουν με μαθήματα ευγνωμοσύνης, γενναιοδωρίας, αγάπης για τη γη, αλληλεγγύη, οργανικής σχέσης με τη μνήμη και την αρχαία κληρονομιά.

Πότε πρωτοήλθες σε επαφή με το θέατρο, τι ήταν αυτό που σε οδήγησε να ακολουθήσεις τη συγκεκριμένη πορεία στον χώρο της τέχνης;  

Όταν ήμουν φοιτητής στη Φιλοσοφική μπήκα στη θεατρική ομάδα “Ατραπός” ως συνθέτης της μουσικής των έργων, αλλά και μουσικός επί σκηνής. Εκεί μαγεύτηκα από το πόσο ζωντανό και παλλόμενο και μαγικό ήταν αυτό που συνέβαινε επί σκηνής κατά τη διάρκεια της θεατρικής πράξης. Εκεί μου μπήκε το μικρόβιο!

Φέτος υπογράφεις τη σκηνοθεσία ενός σπουδαίου έργου του Χιλιανού συγγραφέα Λούις Σεπούλβεδα,  «Ιστορία ενός σκύλου που τον έλεγαν Πιστό». Θα ήθελα να ξεκινήσουμε με το ίδιο το έργο, τι είναι αυτό που σε κέντρισε στο συγκεκριμένο βιβλίο και σε ώθησε να αναμετρηθείς μαζί του;

Με κέρδισε η ανθρωπιά στη γραφή του συγγραφέα και ο αγώνας που έδωσε σε όλη του τη ζωή να αλλάξει αυτό τον σκληρό κόσμο σε ένα μέρος που θα μας χωράει όλους. Οι αγώνες του Σεπούλβεδα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, για την αξιοπρέπεια, για την κραυγή της Μάνας Γης αντικατοπτρίζονται στο συγκεκριμένο βιβλίο με τον πλέον συγκινητικό τρόπο.

Ευγνωμοσύνη, γενναιοδωρία, αγάπη για τη γη, αλληλεγγύη, αγώνας για μια οργανική σχέση με τη μνήμη και την αρχαία κληρονομιά είναι οι αξίες που αναδεικνύει η παράσταση. Κι όλα αυτά μάλιστα μέσα από τα μάτια ενός σκύλου. Αλήθεια πώς είναι να ενσαρκώνεις επί σκηνής τον πιο πιστό φίλο του ανθρώπου;

Για να πλάσω αυτόν τον ρόλο έπρεπε να βάλω το σώμα μου σε μια στρατιωτική πειθαρχία με πολλές ασκήσεις ενδυνάμωσης, εκρηκτικότητας, ισορροπίας και φυσικά αντοχής. Ήθελα να συνδεθώ βαθιά για να μπορεί και το κοινό να συνδεθεί βαθιά με τον Afmau, το κυνηγημένο σκυλί του έργου, ένα πλάσμα κατατρεγμένο, το οπόιο μέσα στα δάση που αγωνίζεται με πλήρη ανιδιοτέλεια και γνήσια τρυφερότητα να σώσει ένα φίλο του ιθαγενή από τα αδηφάγα και ματωμένα δάχτυλα του κέρδους. Afmau σημαίνει Πιστός στη γλώσσα των Ανθρώπων της Γης. Έπρεπε να μείνω λοιπόν λοιπόν σε όλα όσα πρεσβεύει ο ρόλος, ο συγγραφέας, οι Άνθρωποι της Γης, τα κονωνικά κινήματα της Χιλής με επικεφαλής τον θαυμάσιο οραματιστή πρόεδρο Salvador Allende.

Το έργο επικεντρώνεται επίσης στα ζητήματα του ξεριζωμού, των διώξεων που υπέστησαν οι Μαπούτσε, ιθαγενείς της Νότιας Χιλής στη δικτατορία του Πινοσέτ. Ποια είναι η απήχηση που έχουν τα μηνύματα του έργου στο κοινό;

Η λέξη Mapuche προέρχεται από το Mapu που θα πει Γη και από το Che που θα πει άνθρωπος. Ορίζουν λοιπόν τον εαυτό τους τα μέλη αυτής της φυλής ως “Άνθρώπους της Γης” γιατί θεωρόυν τη γη μητέρα τους και της φέρονται με σεβασμό και ζουν γλυκά στην αγκαλιά της με αρμονία και ησυχία όπως όλα τα υπόλοιπα πλάσματα τα οποία oi Mapuche τα θεωρούν αδέρφια τους. Αυτά τα μηνύματα τα έχει αγκαλιάσει σφιχτά το κοινό της παράστασης και μετά την τέλεσή της ακολουθούν συζητήσεις, τραγούδια και αγκαλιές που δείχνουν ότι η παράσταση λειτουργεί εξαιρετικά σε σχέση με την αρχική στόχευσή της: να μετακινήσει τις συνειδήσεις των θεατών προς το ανθρωπινότερο και το “κοσμοαλλαχτικό”.

Με  τη φράση «κι αν είναι οι πληγές μας ανοιχτές, θα βγούμε τελικά νικητές»; κλείνει κάθε συνάντηση των Ανθρώπων της Γης. Η νίκη της αριστεράς στη Χιλή ύστερα από 48 χρόνια αποτρόπαιου πινοσετισμού τι  ευελπιστείς ότι προαλείφεται;

Η Λατινική Αμερική πάντα είναι ένα καζάνι που βράζει και πάντα δίνει ανάσες δημοκρατίας και διαφορετικών πιο ανθρωποκεντρικών κοινωνικών μοντέλων. Αυτήν τη στιγμή συμβαίνει εκεί κάτι πολύ φωτεινό με την αναθεώρηση του χουντικού συντάγματος του απεχθούς Πινοσέτ. Σε αυτήν την αναθεώρηση ηγείται η Elisa Loncon που ανήκει στους Mapuche. Φαίνεται ότι θα δικαιωθούν αυτοί οι άνθρωποι κι ότι από δω και στο εξής η Χιλή θα σέβεται το ιδιαίτερο “χρώμα” της φυλής αυτής, τη γη της και την ελευθερία της. Στεκόμαστε με συγκίνηση δίπλα σε αυτό τον αγώνα που δίνουν οι δημοκρατικές δυνάμεις στη Χιλή.

Αναρωτιέμαι  Κώστα, αν είχες τη δυνατότητα να γνωρίσεις τον Λούις Σεπούλβεδα τι θα του εξέφραζες;

Ένα αβάσταχτο, δακρυσμένο muchas gracias… ένα ευχαριστώ που με τη δράση του, με το έργο του και το απίστευτα ανθρώπινο και χαμογελαστό πείσμα του άλλαξε τον κόσμο στο μέτρο του δικού του εφικτού και μας έκανε και μας μέρος του ονείρου του για έναν πιο δίκαιο και αλληλέγγυο κόσμο.

Ποια είναι η εκτίμησή σου με βάση την πείρα σου για τη θεατρική αγωγή και παιδεία στην Ελλάδα και πώς ονειρεύεσαι το μέλλον του θεάτρου;

Πιστεύω ότι το θέατρο είναι ένα σπάνιο και αναντικατάστατο εργαλείο έκφρασης είτε για όσους το επιλέγουν ως επάγγελμα είτε για εκείνους που το επιλέγουν ως ερασιτεχνική αλλά μονάκριβη και ονειροπόλα ενασχόληση. Το μέλλον του θεάτρου το ονειρεύομαι “από τα κάτω” όπως αυτό που ζούμε στο θέατρο Άλφα/Ληναίος -Φωτίου με τη “Συντροφιά των ονειροπόλων” μια συλλογικότητα αμεσοδημοκρατίας και τέχνης στην οποία συμμετέχουν ηθοποιοί και μη ηθοποιοί και ξεδιπλώνουν στη σκηνή ή στο φουαγιέ κοσμοαλλαχτικές δράσεις, εκπομπές, μουσικές βραδιές, ποιήματα και όνειρα.

Ολοκληρώνοντας τη συνέντευξη, τι θα έλεγες πως σου έχει διδάξει στην προσωπική σου ζωή, η κυκλοτερής ενασχόλησή σου με την Τέχνη;

Αυτό που έμαθα από τους γονείς μου, αλλά και τους δασκάλους μου στη δραματική σχολή αλλά και τον Βασίλη Καναρά, το δάσκαλο και μέντορά μου στην κλασική κιθάρα ήταν ότι η μουσική, η ποίηση, η σκηνοθεσία, η υποκριτική είναι πολύτιμα εργαλεία που καθημερινά σου ανοίγουν δρόμους για να είσαι πιο αληθινός άνθρωπος, να συνδέεσαι ουσιαστικότερα με τους άλλους, να αμβλύνεις τις γωνίες και τις σκληράδες σου. Σε μαθαίνει να ακούς καλύτερα, να συνεργάζεσαι όλο και πιο πλατιά χωρίς να βάζεις ετικέτες και να γίνεσαι καθημερινά πιο εφευρετικός στο κομμάτι της κοινωνικής αλλαγής, να μετατρέπεσαι καθημερινά σε όλο και πιο καλό αγωγό εκείνου του μαγικού “ηλεκτρικού ρεύματος” που ονομάζεται ανθρωπιά.

Ευχαριστώ θερμά τον Κώστα Γάκη για τη συνομιλία μας και του εύχομαι καλή συνέχεια στην καλλιτεχνική του πορεία.

Συνέντευξη:Ευθύμιος Ιωαννίδης

Xαίρετε, είμαι ο Ευθύμιος, είμαι φιλόλογος και συντάκτης της πολιτιστικής ιστοσελίδας Thess culture.gr. Aγαπώ πολύ τη μουσική, τις τέχνες, την ανάγνωση και το θέατρο, ενώ συνεντεύξεις μου και κριτικές μου έχουν δημοσιευτεί κατά καιρούς στον ηλεκτρονικό τύπο. Διαχειρίζομαι παράλληλα τις σελίδες «Ορθογραφία και ορθοέπεια», «Βιβλιοφιλία και βιβλιολογία» και υπήρξα επί πολλά έτη ενεργό μέλος και συντονιστής στις λέσχες ανάγνωσης των βιβλιοθηκών του Δήμου Κορδελιού- Ευόσμου.