ΗΛΙΑΣ ΜΑΣΤΟΡΑΣ:”ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΧΕΡΙ ΜΑΣ ΝΑ ΑΝΑΚΑΛΥΨΟΥΜΕ ΤΑ ΟΡΙΑ ΜΑΣ,ΝΑ ΑΛΛΑΞΟΥΜΕ ΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ,ΤΙΣ ΖΩΕΣ ΤΩΝ ΦΙΛΩΝ ΜΑΣ,ΤΗΣ ΓΕΙΤΟΝΙΑΣ ΜΑΣ ΜΕΧΡΙ ΕΚΕΙ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΑΦΗΣΟΥΜΕ ΤΟ ΣΤΙΓΜΑ ΜΑΣ”
Συνέντευξη:Ευθύμιος Ιωαννίδης
Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι στον κόσμο που έχουν επιλέξει να γίνουν η αλλαγή που θέλουμε ώστε να γίνει καλύτερος ο κόσμος γύρω μας. Δεν τους συναντάς, ωστόσο, συχνά. Πρόκειται ειδικότερα, για ανθρώπους απλούς, καθημερινούς αλλά και σπάνιους ταυτόχρονα. Πλημμυρισμένοι με ακραιφνή και αταλάντευτη αισιοδοξία είναι διατεθειμένοι να σ’τη μεταγγίσουν, ώστε να σε πείσουν ότι ο κόσμος αλλάζει από ένα και μόνο απλό βήμα προσφοράς και αγάπης. Ο κόσμος αλλάζει λοιπόν και γίνεται καλύτερος, από υπέροχους ανθρώπους, σαν τον Ηλία Μάστορα. Ο Ηλίας Μάστορας για όσους δεν τον γνωρίζουν, είναι ο άνθρωπος που έχει αφιερώσει τη ζωή του στην ένταξη των ανθρώπων με (οπτική) αναπηρία στην κοινωνία μας. Εκπαιδεύει και προπονεί τυφλούς ποδοσφαιριστές παγκοσμίων αθλητικών ομίλων αλλά και οργανώσεων ανά τον κόσμο που ασχολούνται με το άθλημα, συμμετέχει ως προπονητής και τερματοφύλακας σε παγκόσμιες και ολυμπιακές αποστολές και μεσω της παγκόσμιας καμπάνιας «Μία μπάλα για όλους» χαρίζει παιδικά χαμόγελα. Ο Ευθύμιος Ιωαννίδης του Thessculture.gr συνομίλησε μαζί του με σκοπό να τον γνωρίσουμε καλύτερα…
Ηλία είσαι προπονητής σκάκι, διεθνής διαιτητής και επαγγελματίας εκπαιδευτής νέων στη μη τυπική εκπαίδευση, έχεις, ωστόσο, αφιερώσει διαρρήδην τη ζωή σου σε ένα συναρπαστικό άθλημα: το ποδόσφαιρο τυφλών. Αναρωτιέμαι ποιοι είναι άραγε οι κανόνες που διέπουν το συγκεκριμένο άθλημα, το οποίο είναι άγνωστο στην πλειονότητα των Ελλήνων;
Το ποδόσφαιρο τυφλών είναι ένα extreme άθλημα στον χώρο της οπτικής αναπηρίας. Η κάθε ομάδα αποτελείται από 4 ολικά τυφλούς ποδοσφαιριστές που σκοράρουν σε τερματοφύλακα της αντίπαλης ομάδας που βλέπει. Υπάρχουν 2 βοηθοί στην κάθε ομάδα έξω από τον αγωνιστικό χώρο, ο προπονητής που βρίσκεται στη μέση του γηπέδου και ο οδηγός πίσω από την αντίπαλη εστία ώστε με ένα φωνητικό μήνυμα να προσανατολίζει τον επιτιθέμενο. Η ειδική μπάλα ζυγίζει πάνω από μισό κιλό και έχει ηχητικό σύστημα ενσωματωμένο. Το συγκλονιστικό συστατικό του αθλήματος είναι η συμπερίληψη καθώς σε κάθε προπόνηση και αγώνα, αθλητές και αθλήτριες με και χωρίς οπτική αναπηρία συνεργάζονται αρμονικά. Το κάθε άτομο ξεπερνάει έτσι τα όριά του καθώς στην καθημερινότητα, κινείται με μπαστούνι ή με σκύλο οδηγό ενώ μπαίνοντας στον αγωνιστικό χώρο είναι αυτόνομο συμμετέχοντας σε ένα ομαδικό άθλημα.
Με ένα τόσο πλούσιο βιογραφικό, με διεθνείς αναγνωρίσεις, με πολύπλευρη εθελοντική δράση, με μεγάλο αριθμό συμμετοχών σε παγκόσμιες και όλυμπιακές αποστολες, θα ήταν δύσκολο να σου ζητήσω να μου μιλήσεις για τις σπουδές και την καριέρα σου. Θα ήθελα όμως να μου αναφέρεις κάποιες στιγμές «σταθμούς».
Η ενασχόλησή μου με το σκάκι ως αθλητής στην εφηβική ηλικία ήταν σίγουρα καθοριστική για τη μετέπειτα πορεία μου. Η ανάδειξη ως πρωταθλητής Ελλάδος με την ομάδα και ο πρώτος διεθνής τίτλος, FM, σε ηλικία 16 ετών με βοήθησε ώστε την τελευταία χρονιά του Λυκείου να ξεκινήσω να εργάζομαι ως προπονητής. Οι σπουδές στο Γεωλογικό Τμήμα του Α.Π.Θ. δε με βοήθησαν επαγγελματικά, γνώρισα όμως υπέροχους ανθρώπους ώστε να εξελιχθώ. Η χρονιά που ξεκίνησα ως προπονητής σκάκι στη Σχολή Τυφλών Θεσσαλονίκης ήταν, ωστόσο, καταλυτική για τη μετέπειτα πορεία. Η διεύρυνση του πεδίου δράσεων ήρθε το 1995 με τη συμμετοχή στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Νεολαίας ως φοιτητής τότε και ως επαγγελματίας εκπαιδευτής νέων τα επόμενα χρόνια. Ήμουν ο μοναδικός εκπρόσωπος νέων από την Ελλάδα που συμμετείχε στις Βρυξέλλες για τη συγγραφή της «Λευκής Βίβλου για τη Νεολαία». Υλοποίησα στην Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης – Θεσσαλονίκη 1997 το 10ήμερο φεστιβάλ ΑμεΑ, δοργανώνοντας το 1ο Διεθνές Τουρνουά Ποδοσφαίρου Τυφλών και Σκάκι. Είμαι ευτυχής που το πρώτο διοργανώνεται έως και φέτος· ένας νέος θεσμός που ξεκίνησε τότε. Από το 1999 είμαι διεθνής διαιτητής ποδοσφαίρου τυφλών, στους πρώτους Παραολυμπιακούς Αγώνες που το άθλημα συμπεριλήφθηκε. Διαιτήτευσα τον τελικό, Αθήνα 2004, όπως και στο Πεκίνο 2008 ενώ από το 2013-2017 ήμουν υπεύθυνος διαιτησίας ποδοσφαίρου τυφλών σε όλο τον κόσμο και υπεύθυνος στο Ρίο 2016. Εκδότης και συγγραφέας αργότερα της σειράς σκακιστικών παραμυθιών «Βέρα, η μαγική σκακιέρα, με άλλους συνεργάτες, ενώ η θεατρική ανάγνωση του παραμυθιού από τον μικρό Λέανδρο, συνετέλεσε στη σύλληψη της ιδέας, να δημιουργήσω το 2017 τη μοναδική μπάλα -και για παιδιά- με οπτική αναπηρία, μία παγκόσμια πατέντα αναγνωρισμένη από τον ΟΒΙ, η οποία μου έχει αλλάξει τη ζωή μέσω της καμπάνιας «Μία μπάλα για όλους».
Με τη γενικότερη δράση σoυ (πάνω απο 3500 δωρεάν μπάλες ποδοσφαίρου για τυφλούς σε 140 χώρες, στις 5 ηπείρους) και το ήθος που έχεις επιδείξει, έχεις γίνει προσωπικά, ένας από τους Θεσσαλονικείς που οι συμπολίτες μας θαυμάζουν περισσότερο. Τι μηνύματα λαμβάνεις αλήθεια για το σπουδαίο όραμά σου το όποιο έχει χαριτωθεί με τόσο πολλά χαμόγελα παγκοσμίως;
Το μαγικό ταξίδι της ζωής, με τις χαρές και τις δυσκολίες, το χαίρεσαι όταν αφεθείς να έρχονται νέες εμπειρίες και προκλήσεις. Οι φίλοι μου δε γνωρίζουν ακόμη τι σημαίνει εκπαιδευτής νέων, οι γνωστοί μου αναρωτιούνται ακόμη αν είναι επαγγελματική ιδιότητα ο προπονητής σκάκι. Η διαφορετικότητα στην επαγγελματική μου σταδιοδρομία καθόρισε τη στάση ζωής, η δυνατότητα να ταξιδεύω στις 5 ηπείρους μέσω της εθελοντικής δράσης με βοήθησε να συνειδητοποιήσω τι έχει μεγαλύτερη αξία. Ένας ενεργός πολίτης του κόσμου με καθημερινή επικοινωνία και διάδραση με άτομα από όλες, σχεδόν, τις χώρες του κόσμου.
Προσωπικά, ομολογώ ότι δε γνωρίζω θετικά τις πολιτικές στο πλαίσιο της Ε.Ε. σε θέματα (οπτικής) αναπηρίας. Θα ήθελα συνοπτικά να μου πεις το πλαίσιο που υπάρχει, εάν θεωρείς ότι είναι ικανοποιητικό, και αν χρειαζόταν να βαθμολογήσουμε την Ελλάδα σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. σε ποια θέση περίπου θα βρισκόταν.
Δεν είμαι ειδικός να σχολιάσω τις πολιτικές της Ε.Ε. σε θέματα οπτικής αναπηρίας, είναι σίγουρο ότι τα ίδια τα άτομα γνωρίζουν περισσότερα. Προσωπικά, ήμουν ο μοναδικός εκλεγμένος από την Ελλάδα ως νέος, στη συγγραφή της «Λευκής Βίβλου για τη Νεολαία» 1999-2000. Η διαδικασία κράτησε 18 μήνες, 3 Προεδρίες 1999-2000, συναντήσεις στο Συμβούλιο Υπουργών Νεολαίας μαζί με την υπόλοιπη ομάδα νέων (1 από κάθε χώρα μέλος) και η δική μου αρμοδιότητα ήταν κυρίως τα εργασιακά. Η Λευκή Βίβλος είναι η πολιτική της Ε.Ε. για τα επόμενα 10 χρόνια, καταλαβαίνετε την απογοήτευσή μου για τα αποτελέσματα των δεικτών ανεργίας, γενικής και νεανικής, το διάστημα 2000-2010. Σε προσωπικό όμως επίπεδο, είμαι χαρούμενος που εργάστηκα εθελοντικά για ένα καλύτερο μέλλον των νέων της Ε.Ε. μολονότι οι τεχνοκράτες αποφάσισαν διαφορετικά. Ήταν η συνειδητοποίηση των ορίων μου μέσα σε αυτό το πλαίσιο. Στη διαδρομή αυτή, γνώρισα νέους που μετέπειτα έγιναν βουλευτές και Υπουργοί Επικρατείας παρά τω Πρωθυπουργό ενώ εγώ συνέχισα τη δική μου πορεία μακριά από την κεντρική πολιτική σκηνή.
Ως ακτιβιστής που έχει εντρυφήσει στο πεδίο της εκπαίδευσης των ατόμων με οπτική αναπηρία αλλά και ως εθελοντής πώς θα μπορούσε η πολιτεία να μεταγγίσει τα νάματα της συμπεριλιπτικής παιδείας στη μαθητιώσα νεολαία, αλλά και στους πολίτες ώστε να καρπίσει η έννοια της συμπεριληπτικής παιδείας και έτσι εν ευθέτω χρόνω να γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας;
Οι τρεις πυλώνες μάθησης είναι η τυπική εκπαίδευση, η μη τυπική εκπαίδευση και η άτυπη μάθηση. Είμαι ειδικός στη μη τυπική εκπαίδευση και θα σας αναφέρω απτές παρεμβάσεις για τη βελτίωση των δεικτών συμπερίληψης. Καταθέσαμε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Μία μπάλα γα όλους – Λευκές Σημαίες», πιστοποιημένο από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής και εγκεκριμένο από το Υπουργείο Παιδείας για όλα τα σχολεία, ειδικά και γενικά Νηπιαγωγεία – Δημοτικά – Γυμνάσια – Λύκεια της χώρας. Η παρέμβαση της μη τυπικής εκπαίδευσης στην τυπική εκπαίδευση αξιολογήθηκε διθυραμβικά την προηγούμενη χρονιά, αναλύοντας τις φόρμες αξιολόγησης σε δείγμα 100 σχολείων όπου υλοποιήθηκε το πρόγραμμα. Το επόμενο βήμα είναι η δημιουργία ενός δικτύου σχολείων «Λευκές Σημαίες» που θα προωθούν τον «Αθλητισμό για όλους». Ως υπεύθυνος του φορέα υλοποίησης, Όραμα Νέων Youthorama, δίνουμε έμφαση στην ανάπτυξη των νέων με εργαλεία μη τυπικής εκπαιδευσης. Υλοποιούμε μηνιαίες ανοικτές συναντήσεις νέων, σχεδιάζουμε από κοινού δράσεις σε τοπικό και διεθνές επίπεδο πάντα με γνώμονα τη συμπερίληψη. Οργανώνουμε κινητικότητες σε Ελλάδα και εξωτερικό, με πρόσφατη την εκπαιδευτική συνάντηση νέων στη Βουδαπέστη, Ιούλιος 2020, με θέμα την κοινωνική συμπερίληψη νέων με λιγότερες ευκαιρίες μέσω του Αθλητισμού. Στο ημερήσιο πρόγραμμα των δράσεων, η άτυπη μάθηση παίζει σημαίνοντα ρόλο καθώς οι νέοι αποκτούν γνώσεις κυρίως στην τυπική εκπαίδευση, δεξιότητες στη μη τυπική εκπαίδευση και συμπεριφορές/ στάσεις ζωής και στην άτυπη μάθηση.
Ηλία, διάχυτη είναι η άποψη πως η μετανεωτερική πολιτική έχει επιβάλει τον εθελοντισμό ως μορφή άμισθης κοινωνικής εργασίας αλλά και ως μέσο κοινωνικής διαχείρισης και εκτόνωσης της οργής ενός ολοένα διογκούμενου αριθμού περιθωριοποιημένων και μη πολιτών στο πλαίσιο της ελεγχόμενης αποσάθρωσης και της προσχεδιασμένης ελαχιστοποίησης του νεωτερικού κράτους πρόνοιας. Ποια είναι η δική σου άποψη;
Η πρώην Ευρωπαϊκή Εθελοντική Υπηρεσία, νυν Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης της Ε.Ε. απαγορεύει την επιχορηγούμενη εθελοντική υπηρεσία ως αντικατάσταση εργασιακής θέσης. Το πλαίσιο είναι σαφές και πιστοποιημένο ώστε να είναι ξεκάθαρη η φύση της εθελοντικής δράσης στο πλαίσιο της Αλληλεγγύης στον συνάνθρωπο, στον πλανήτη και σε άλλα πεδία.Είμαι εκπαιδευτής νέων από το 2001 ενώ έχω εκπαιδεύσει χιλιάδες νέους εθελοντές από την Ελλάδα και το εξωτερικό και είναι τιμή μου που γνώρισα και εκπαίδευσα αρκετούς από αυτούς. Αρκετές χώρες και οργανώσεις δίνουν το σωστό στίγμα στο Πρόγραμμα, ώστε να είναι δικαιούχοι νέοι με λιγότερες ευκαιρίες και ώστε να γίνουν πιο ικανοί, στο πεδίο των γνώσεων, δεξιοτήτων και συμπεριφοράς. Άλλωστε το Erasmus+ αποτελεί το πιο αγαπητό και το πιο χρήσιμο πρόγραμμα στον τομέα της Νεολαίας. Υπάρχουν ακόμη αρκετές δράσεις που δεν υποκαθιστούν εργασιακή σχέση, για παράδειγμα είμαι εθελοντής διαιτητής ποδοσφαίρου τυφλών από το 1999. Είναι ανέφικτο να συμπεριληφθούν στις παγκόσμιες διοργανώσεις αμοιβές για τους διαιτητές αλλά και από την άλλη όψη του νομίσματος, δεν υπάρχει άθλημα και αγώνας χωρίς διαιτητή. Μου καλύπτουν όλα τα έξοδα μετακίνησης και διατροφής σε όλο τον κόσμο για να προσφέρω εθελοντικά ως διαιτητής και αυτά που αποκομίζω είναι μοναδικά. Μία από τις ημέρες που χάραξαν τη ζωή μου, εκτός από το γλέντι γάμου φυσικά με τη Βαρβάρα Δουμανίδου, ήταν η τελετή λήξης των Παραολυμπιακών Αγώνων Πεκίνο 2008. 80.000 εθελοντές και αθλητές κλαίγαμε από συγκίνηση όταν το γήπεδο γέμισε από κόκκινα ροδοπέταλα ως ελάχιστη ανταπόδωση στην πετυχημένη διοργάνωση.
Ολοκληρώνοντας τη συνέντευξη, τι συμβουλές θα έδινες σε όλους όσοι ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με τον ακτιβισμό και ενδιαφέρονται να αγωνιστούν ειρηνικά για την καλυτέρευση των συνθηκών διαβίωσης των έμβιων όντων του πλανήτη μας;
Η αλυσίδα είναι τόσο δυνατή όσο ο πιο αδύναμος κρίκος. Όσο περισσότερο ταξιδεύουμε, τόσο αντιλαμβανόμαστε ότι έχουμε δημιουργήσει έναν άδικο κόσμο. Είναι στο χέρι μας να ανακαλύψουμε τα όριά μας και να αλλάξουμε τη ζωή μας, τις ζωές των φίλων μας, της γειτονιάς μας και μέχρι εκεί που μπορούμε να αφήσουμε το στίγμα μας. Το δικό μου όραμα είναι να κουδουνίσει η μπάλα σε κάθε σπίτι και σε κάθε σχολείο όπου φοιτά μαθητής/ μαθήτρια με οπτική αναπηρία, θα με βοηθήσετε;
Ευχαριστώ πολύ τον Ηλία Μάστορα για την πολύ ενδιαφέρουσα συνομιλία μας και του εύχομαι από καρδιάς να είναι γερός να συνεχίσει το σπουδαίο έργο που επιτελεί.
Συνέντευξη:Ευθύμιος Ιωαννίδης
Xαίρετε, είμαι ο Ευθύμιος, είμαι φιλόλογος και συντάκτης της πολιτιστικής ιστοσελίδας Thess culture.gr. Aγαπώ πολύ τη μουσική, τις τέχνες, την ανάγνωση και το θέατρο, ενώ συνεντεύξεις μου και κριτικές μου έχουν δημοσιευτεί κατά καιρούς στον ηλεκτρονικό τύπο. Διαχειρίζομαι παράλληλα τις σελίδες «Ορθογραφία και ορθοέπεια», «Βιβλιοφιλία και βιβλιολογία» και υπήρξα επί πολλά έτη ενεργό μέλος και συντονιστής στις λέσχες ανάγνωσης των βιβλιοθηκών του Δήμου Κορδελιού- Ευόσμου.
